Tekst Bas Nieuwenhuijsen Beeld ANP

Schoon water voor beginners

Lessen in gezonde grond

Agrariërs die willen werken aan water- en bodemkwaliteit en hun bedrijfsvoering willen verduurzamen, kunnen zich in Noord-Holland laten adviseren door een zogenoemde bodemcoach. Minder chemische middelen gebruiken heeft tal van voordelen, zegt John Huiberts, een biologische bloembollenteler die als bodemcoach al bij veertig bedrijven is langsgeweest. ‘Je krijgt minder uitspoeling en dus schoner water in de sloten.’

‘Als ik als bodemcoach bij een bedrijf kom, dan spit ik een gaatje in de grond om te zien hoe de bodem eruitziet,’ vertelt John Huiberts. ‘De bodem houdt het bedrijf een spiegel voor. Bodemverdichting zie je niet goed aan de oppervlakte. Maar het heeft wel gevolgen, de bodem wordt slechter en regenwater wordt niet goed opgenomen. Als je graaft, zie je pas goed hoe het met de bodem is gesteld.’ Huiberts kan als bodemcoach boeren helpen om over te schakelen op biologische landbouw. Zelf zit hij al sinds zijn veertiende in de bloembollen. Na ruim 30 jaar op de gangbare manier te hebben geteeld, maakte hij in 2013 de overstap naar een biologisch bedrijf. ‘De bodem werd steeds slechter. Toen ben ik gestopt met ploegen en het gebruik van chemicaliën en kunstmest.’ Zijn bedrijf in Sint Maartensvlotbrug omschakelen bleek een langdurig proces te zijn en Huiberts begrijpt dan ook wel dat veel boeren er huiverig voor zijn. ‘Bovendien hebben ze vaak al te maken met leveranciers, die hen adviseren over bijvoorbeeld bestrijdingsmiddelen en kunstmest en dergelijke. Als ze besluiten hun bedrijf om te schakelen, vinden die leveranciers dat niet leuk. Je moet het als boer dan alleen doen. Dat is lastig.’

‘Subsidies verstoren de markt’

In 2030 moet iedereen stoppen met het gebruiken van chemische middelen en kunstmest

Minder uitspoeling Maar nodig is het wel, weet Huiberts. ‘In 2030 moet iedereen stoppen met het gebruiken van chemische middelen en kunstmest. Dat is over 9 jaar. In mijn eigen bedrijf zie ik nu pas, na 7 jaar, dat het werkt.’ Hoogste tijd dus om de eerste stappen te zetten en om bijvoorbeeld een bodemcoach in te schakelen. Dat doe je via het Landbouwportaal, waarin LTO Noord, de agrarische collectieven, de provincie en waterschappen in Noord-Holland hun krachten bundelen. Huiberts: ‘De bodemcoaches zijn onafhankelijke deskundigen. Ik doe dit werk nu 2 jaar en ben inmiddels bij zo’n veertig bedrijven geweest. Ik zie dat die bedrijven minder chemische middelen en kunstmest gaan gebruiken, er wordt bewuster gewerkt.’ Dat heeft tal van voordelen. ‘Je krijgt minder uitspoeling en dus schoner water.’

Bokashi Huiberts wijst ook op een aantal praktische oplossingen. ‘In plaats van kunstmest kun je beter goede compost gebruiken, zoals bokashi met gras uit de natuur, want daar zit geen verontreiniging in. En kippenmest. We verbranden nu alle kippenmest in Nederland. Dat kost jaarlijks 200 miljoen kubieke meter gas.’ De overheid heeft nog wat te doen, zegt Huiberts. ‘Door een bodemcoach in te schakelen, kan een boer in aanmerking komen voor subsidie op bijvoorbeeld brede banden. Maar die worden dan meteen duurder. Subsidies verstoren de markt. Het systeem moet anders.’

Gerelateerde artikelen

Deel dit artikel