Tekst Bas Nieuwenhuijsen Beeld Hoogheemraadschap van Rijnland
Piekberging in de polder
Noodventiel voor stortbuien
Een piekberging is een polder in een polder, een omdijkt gebied dat je onder water kunt zetten en na een dag of 5 weer droogmalen. Een handige oplossing voor de korte termijn, wanneer je zo veel water te verwerken krijgt dat je het gewoonweg niet meer af kunt voeren. Het hoogheemraadschap van Rijnland legde twee van die piekbergingen aan: een in de Nieuwe Driemanspolder bij Zoetermeer, die inmiddels gereed is, en een in de Haarlemmermeerpolder. Over de bestuurlijke weg ernaartoe, zegt hoogheemraad Sjaak Langeslag: ‘Dat was polderen 5.0.’
De Nieuwe Driemanspolder
Piekbergingen aanleggen klinkt eenvoudig, maar er zit een ingewikkeld proces achter, want het brengt veel vragen met zich mee. Waar leg je ze aan, hoe beperk je de maatschappelijke en materiële schade als je ze laat vollopen, wat merkt de omgeving ervan en ga zo maar door. ‘Ruimte vinden is moeilijk,’ constateert Sjaak Langeslag, ‘want er zijn allerlei mogelijkheden om bezwaar te maken en er zijn meer ruimtelijke vraagstukken op te lossen.'
Complex overleg Waar bouw je woningen bijvoorbeeld? Op de plek in de Haarlemmermeer waar Rijnland nu de piekberging aanlegt, zaten akkerbouwers. Langeslag: 'Wij hebben de grond gekocht. Er komt nu gras op, want dat kan enkele dagen onder water staan. Die gronden verhuren we dan aan veehouders. De Nieuwe Driemanspolder heeft nu drie functies: piekberging, natuur en recreatie. Het vraagt om een complex overleg met de betrokken gemeenten, de provincie, grondeigenaren en bewoners.’
‘Piekbergingen aanleggen klinkt eenvoudig’
Polderen 5.0 ‘We hebben veel tijd en moeite gestoken in het werken aan draagvlak,' vertelt Langeslag. 'We zijn intensief in conclaaf gegaan met de omgeving, een belangrijke leerervaring. Dat overleg bestond niet alleen uit praten. De plannen werden ook goed visueel gemaakt. We hebben animaties gemaakt van hoe het eruit zou gaan zien, hoe bijvoorbeeld het uitzicht uit de huiskamer zou worden. Dat hielp heel goed, het werd daardoor minder abstract en bedreigend voor mensen.' Langeslag: 'In de Nieuwe Driemanspolder hebben we ook excursies georganiseerd, zodat mensen konden zien hoe het zich ontwikkelde. De opening van het gebied werd doorkruist door corona, maar we konden het wel openen voor wandelaars, die zeker in die periode graag naar buiten wilden.’
Zichtbaar 'We hebben nu te maken met droogte,’ zegt hij, ‘maar we gaan de piekbergingen niet gebruiken als buffer om water vast te houden. Als we dat doen, kunnen we ze niet als noodventiel gebruiken als er ineens weer stortbuien zijn. Deze projecten helpen wel om mensen bewust te maken van de vraagstukken rond water. Het wordt zichtbaar. Dat merken we bijvoorbeeld aan het toenemend aantal aanvragen voor subsidie voor het Groenblauw Buurtidee: plannen van inwoners om hun buurt te vergroenen.’