Tekst Harmke Berghuis
Beeld Blonkfilm
Meelopen met... regiomanager West-Afrika Koen Maathuis
Water zuiveren in Mali: één groot avontuur
Koen Maathuis verruilde vorig jaar zijn woonplaats Amsterdam voor Bamako, de hoofdstad van Mali. Daar werkt hij voor Wereld Waternet als regiomanager voor West-Afrika, onder andere aan de opzet van een aantal projecten voor de Blue Deal. ‘Als land om te wonen is Mali niet ideaal, maar de projecten die we doen zijn erg belangrijk.’
Stof, overal plastic afval en temperaturen tot wel 45 graden, dat is het Mali waarin Koen Maathuis woont en werkt. Om half acht ’s ochtends start zijn werkdag. Hij heeft dan al het chaotische Malinese autoverkeer getrotseerd. Op de fiets zoals in Amsterdam? Vergeet het maar. ‘De wegen zijn druk en gevaarlijk. Je rijdt van de ene pothole in de andere en iedereen koopt zijn rijbewijs.’
Maathuis werkt voor Wereld Waternet, de internationale tak van Waternet, waar waterschap Amstel Gooi en Vecht onderdeel van uitmaakt. In augustus 2018 vertrok hij met zijn partner en twee kleine kinderen (nu 5 en 7) om voor twee jaar in Bamako, de hoofdstad van Mali, te gaan wonen. Daar begeleidt hij de projecten die Wereld Waternet in het land heeft opgezet. Daarnaast is hij regiomanager voor heel West-Afrika.
Kennis vergroten
Vier van de projecten waar hij aan meewerkt in West-Afrika zijn onderdeel van de Blue Deal. Eén daarvan focust op waterzuivering in Mali. Er zijn al acht waterzuiveringen in het land, maar die functioneren slecht en worden niet goed onderhouden. Het hoofddoel is dan ook om het functioneren van deze zuiveringen te verbeteren. Hoe? Door ANGESEM, de Malinese waterautoriteit die verantwoordelijk is voor de waterzuivering, te ondersteunen en te versterken. Onder andere door de kennis over watermanagement te vergroten.
En dat is nodig, legt Maathuis uit. ‘Er is veel behoefte aan ondersteuning in West-Afrika. De landen zijn heel arm. Drie maanden per jaar valt er regen en verder is het gortdroog. De levensader, de rivier de Niger die door Mali en langs de oostgrens van Burkina Faso loopt, staat een deel van het jaar bijna droog. De landen zijn dan afhankelijk van het regenwater dat ze opvangen.’
Ondanks de noodzaak lijkt Mali op het eerste gezicht geen logische plek om te projecten op te starten. De meeste Nederlanders kennen het land van de Nederlandse militaire missie. In het noorden van Mali waren na de coup d’état van 2012 veel problemen met extremisme. Zo zouden er terroristen worden opgeleid. Mali vroeg de Verenigde Naties om hulp. Ook Nederland stuurde vervolgens een aantal militairen naar de regio. Maathuis merkt relatief weinig van de onveiligheid, omdat Bamako in het zuiden van Mali ligt. ‘Toch is je bewegingsvrijheid wel beperkt. Je kunt bijvoorbeeld niet even voor een weekendje de stad uit. Je moet altijd zorgen dat je voor de avond weer terug bent.’
Onderbemenst
Maathuis is de eerste die in het kader van de Blue Deal is vertrokken naar een partnerland. Zijn eigen werkgever, Wereld Waternet, probeerde voorheen lokale kennisvergroting vooral via korte missies te bereiken. Verschillende experts gingen dan voor enkele weken op bezoek bij de lokale organisaties om hun kennis over te brengen. Over het belang van zijn aanwezigheid zegt hij: ‘De Malinese partners denken weliswaar mee over de inhoud en de doelen van de projecten, maar de projecten gaan doorgaans over verandering of innovatie. Dat betekent dat het extra energie kost, bovenop hun alledaagse takenpakket. En dat terwijl ze vaak al onderbemenst zijn. Dat maakt het moeilijk om vol te blijven houden. Mijn aanwezigheid helpt omdat ik continu kan blijven pushen, ook buiten de piek van zo’n internationale missie.’
De projecten die momenteel vanuit de Blue Deal opgestart worden, bevinden zich nog in de eerste fase. In deze fase worden de contracten opgesteld, een ‘baseline’ uitgevoerd en moeten er projectleiders komen met mandaat om beslissingen te maken. Maathuis merkt hierbij heel duidelijk hoe nuttig het is om ter plaatse te wonen en te werken. ‘Er is in Mali een heel hiërarchische structuur. Als de directeur of het afdelingshoofd er niet is, wordt de vergadering niet begonnen. En voor beslissingen heb je mandaat nodig van de juiste persoon. Als je niet weet wie dat is, kan het lang duren.’ Inmiddels weet Maathuis precies zijn weg te vinden binnen het systeem.
Maathuis is de eerste
die in het kader
van de Blue Deal is
vertrokken naar
een partnerland
‘Ik weet mijn weg binnen het systeem te vinden’
Avontuur
Het voorbereiden en organiseren van zijn werkzaamheden verloopt heel anders dan Maathuis in Nederland gewend was. ‘Als ik drie maanden van tevoren een bezoek van een Nederlandse missie naar Mali wil plannen, lachen ze me uit. Kom later nog maar eens terug, zeggen ze dan. Dat maakt mij dan wel een beetje zenuwachtig: gaat het allemaal wel lukken? Maar ze krijgen het wél voor elkaar.’
Niet alleen werktechnisch is het aanpassen. Ook het huishouden kost veel tijd en energie. ‘Alles is heel basic. Je groenten haal je daar bij een winkeltje op straat, je brood weer ergens anders. Zo scharrel je alles bij elkaar. Een supermarkt? Ja, die bestaat wel, helemaal aan de andere kant van de stad.’ Hoe Maathuis naar zijn Malinese ervaringen kijkt? ‘Het is één groot avontuur.’
Benieuwd naar Maathuis' verdere avonturen? Lees het in zijn blog. En bekijk de Blue Deal-film met Maathuis als een van de hoofdrolspelers.
Gerelateerde artikelen