‘Waterschap Noorderzijlvest breekt record’

Waarom was verbetering van de dijk nodig?

Mosterd: ‘In 2011 kwam de dijk niet door de beoordeling. Hij was niet hoog en breed genoeg, en de steenbekleding voldeed ook niet meer aan de eisen. Bovendien wisten we niet of de dijk berekend was op aardbevingen. In Groningen is dat toch een risico.’

Welke werkzaamheden zijn er uitgevoerd?

Mosterd: ‘We hebben de dijk gemiddeld een meter hoger gemaakt. In Delfzijl ongeveer 2 meter hoger. Verder is hij steviger gemaakt door hem 5 tot 25 meter te verbreden, en de steenbekleding is opnieuw ingegoten met beton. Wat betreft de aardbevingen bleek de dijk sterker dan we dachten. Desalniettemin houden we het goed in de gaten: er komen aardbevingssensoren in de dijk. Ook zijn er extra kleidepots om eventuele aardbevings­schade snel te kunnen herstellen.’

Wat is er bijzonder aan dit project?

Wijnstra: ‘Als we de versterking van een dijk berekenen, gaan we meestal uit van een levensduur van 50 jaar. Als we dat doorvertalen naar een ontwerp, zou de dijk bij Delfzijl verhoogd moeten worden van 8 naar 12 meter. Dat is 4 meter hoger dan nu! Na afstemming met het Hoogwaterbeschermingsprogramma besloten we om de dijk voor een periode van 25 jaar te versterken. Daardoor hoefde hij maar 2 meter hoger te worden. Dat besluit koppelden we aan een 12 jaar durend meetprogramma. Daarmee monitoren we de dijk op zeespiegelstijging en golfbelasting. Zo kunnen we de sterkte in de toekomst nog beter berekenen. En om alle risico’s uit te sluiten, hebben we de dijk zo gebouwd dat hij relatief gemakkelijk te verhogen is.’

Mosterd: ‘Ook bijzonder is het tempo waarin we het project hebben uitgevoerd. Normaal duurt zo’n project 8 tot 10 jaar. Vanwege de aardbevingen in Groningen moesten wij het in 5 jaar doen. Daardoor liepen er gelijktijdig allerlei verschillende processen. Dat is erg intensief.’

Tijdens de dijkversterking zijn extra projecten uitgevoerd. Waarom?

Mosterd: ‘Uit het Deltaprogramma Wadden zijn verschillende dijkconcepten voor de Waddenzeedijk voortgekomen. Samen met de partners in het gebied, zoals gemeenten, de provincie en natuurorganisaties, hebben we gekeken hoe we de dijk meerwaarde kunnen geven door verschillende concepten toe te passen. Zo is een stuk dijk in Delfzijl verplaatst waardoor het strand daar vier keer zo groot is geworden.’

Wijnstra: ‘En samen met de provincie Groningen hebben we het concept van de “dubbele dijk” uitgevoerd. Dat concept gaat ons veel opleveren op het gebied van waterveiligheid, maar we leren er ook veel van. De waterstanden blijven de komende jaren stijgen. Voor de agrariërs lossen we dat niet op door de dijken maar te blijven verhogen. Daarom hebben we als proef achter de bestaande dijk een tweede dijk aangelegd. In de ruimte tussen de dijken kunnen agrariërs experimenteren met zilte teelt, en bijvoorbeeld zeekraal verbouwen. Zo ervaren ze dat de zee geen bedreiging is, maar ook kansen biedt.’

Wat kunnen andere waterschappen van jullie leren?

Wijnstra: ‘Als je snelheid wilt maken, moet je de deelprocessen parallel laten lopen. Onderzoek, alternatieven bedenken, berekeningen maken, de omgeving betrekken, vergunningen aanvragen: het kan allemaal tegelijkertijd. Bij die versnelling is het belangrijk om alle interne en externe betrokkenen mee te nemen. Dat kost veel energie, maar het besef van urgentie geeft ook energie.’

Mosterd: ‘Ook een belangrijke les is dat je die betrokkenen als partner moet zien, en niet als bijvoorbeeld opdrachtgever of opdrachtnemer. Als het moeilijk wordt, moet je elkaars belangen zien en de problemen samen oplossen. Dat klinkt misschien als een open deur, maar het is niet altijd gemakkelijk om over je eigen ego heen te stappen. Je moet jezelf steeds voorhouden: waarvoor doen we dit nu eigenlijk? Nou, voor het gezamenlijke belang.’

Wijnstra: ‘Daarnaast hebben we ervaren dat het verstandig is om de markt nog eerder te betrekken in het proces. Doe dat aan het einde van de verkenningsfase, en niet pas na de planfase. Vorm een bouwteam, smeed een alliantie met een adviesbureau en een aannemer. Zo kom je tot een uitvoeringsontwerp waarbij de risico’s voor beide partijen zijn geminimaliseerd.’

Wanneer is de dijk klaar?

Mosterd: ‘Op 19 december wordt de dijk opgeleverd. Als omgevingsmanager en projectmanager zijn we dan natuurlijk supertrots. Het wordt een feest op de dijk met alle partners en minister Van Nieuwenhuizen. Op 21 december doen we dat nog eens dunnetjes over voor alle omwonenden om ze te bedanken voor hun geduld en hun bijdrage aan de vernieuwde dijk.’

Kijk voor meer informatie op noorderzijlvest.nl/dijkeemshavendelfzijl/