Meelopen met... beleidsontwikkelaar Ruby Neervoort

Het spel van de lobby

Op het terrein van rwzi Geestmerambacht staan bijenkasten

Hoe komen innovaties en andere vernieuwingen de waterschappen binnen? Dat is onder andere dankzij beleidsontwikkelaars als Ruby Neervoort van hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. ‘Het begint telkens bij een idee en dan vraag ik me af: welke haakjes zijn er in het huidige beleid om dit in te pluggen? Wat is de ruimte in wat er al bestaat?’

‘Ik zou tandarts worden.’ Ruby Neervoort legt uit hoe ze beleidsontwikkelaar bij het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier is geworden. ‘Ik werd drie keer uitgeloot en toen ben ik biologie gaan studeren. Daar realiseerde ik me al snel: deze mensen lijken op mij, ze zijn enigszins raar. Dan loop je samen door de natuur en ben je ineens midden in je gesprek afgeleid, want je ziet iets, een beestje of een plantje.’

De volgende stap: ‘Ik ontdekte dat mijn interesse bij water en ecosystemen lag. Tijdens mijn stage ging ik plantjes tellen. Dat bleek niks voor mij. Ik wil me bezighouden met de relatie tussen mensen en ecosystemen. De mens heeft zichzelf boven het ecosysteem geplaatst. Ik vind het interessant om te kijken hoe we onszelf daar weer in terug kunnen plaatsen.’

Zes jaar geleden begon ze na haar studie aan het waterschapstraineeship en kwam ze bij het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier terecht. Inmiddels vervult ze daar al twee jaar de functie van beleidsontwikkelaar op de afdeling Waterketen. Neervoort gaat voor naar het kamertje dat ze vandaag met drie collega’s van haar afdeling deelt. De klinische witte ruimte met veel glas hangt vol met posters met daarop infographics van nieuw beleid en flip-overs met kernwoorden en symbolen.

Verder verkennen

Vol enthousiasme en met pretogen vertelt Neervoort over haar werk en het “spel” dat daarbij hoort. ‘De beleidsontwikkelaar loopt voor op beleid en de huidige ambities. Ik hou in de gaten wat de trends in mijn onderwerpen zijn. Dat doe ik op allerlei vlakken, van wat er speelt in de maatschappij tot de nieuwste technische ontwikkelingen. Als het interessant genoeg is, ga ik het verder verkennen.’

Neervoort legt uit hoe ze dat aanpakt. ‘Het begint dus telkens bij een idee en dan vraag ik me af: welke haakjes zijn er in het huidige beleid om dit in te pluggen? Wat is de ruimte in wat er al bestaat? En wat zijn de mogelijkheden op het gebied van wet- en regelgeving? Daarom verdiep ik me in het onderwerp, zet ik werkgroepen op met collega’s van andere waterschappen en laat ik onderzoeken uitvoeren. Ook hou ik me bezig met lobbyen: ik bouw zowel intern als extern een netwerk op. Uiteindelijk kom ik tot een advies voor de waterschapsbestuurders. Zij besluiten aan de hand van dit advies welke richting we met het waterschap op gaan.’

Toch focust ze niet alleen op de waterschapsbestuurders in de voorstellen die ze opstelt. ‘De omgeving speelt een steeds grotere rol. Het is belangrijk om ook de mening van bijvoorbeeld gemeenten en drinkwaterbedrijven in onze beleidsstukken te verwerken. Dat maakt de uitvoering een stuk smoother.’

Wet- en regelgeving

‘De droogte is een goed voorbeeld van zo’n onderwerp waar we als waterschappen iets mee moeten. Er is een tekort aan water op veel plekken, terwijl we op de zuivering afvalwater produceren. Afvalwater is een mooie bron van zoet water, maar we spoelen het door naar de Noordzee, het IJsselmeer of de grote rivieren in plaats van het te gebruiken. Als beleidsontwikkelaars zien we dat. En gaan we ermee aan de slag. De droogte is dus de aanzet tot het verkennen van nieuw beleid.’

Neervoort houdt zich samen met waterschappers vanuit het hele land bezig met het opzetten van de Waterfabriek. De Waterfabriek is een initiatief van meerdere waterschappen. Het idee: het water uit rioolwaterzuiveringen dusdanig zuiveren dat het op allerlei manieren te hergebruiken is, bijvoorbeeld voor de landbouw. ‘Daarmee lopen we op technisch vlak voor op wet- en regelgeving, want het is nog niet toegestaan om afvalwater te hergebruiken. We hopen uiteindelijk dat de Waterfabriek er komt, net zoals dat ook gelukt is met de Energie- en Grondstoffenfabriek.’

‘Als je alles tot op de
bodem wilt uitzoeken,
dan red je het niet’

Achter Ruby Neervoort hangen infographics met nieuw beleid

Frustrerend proces

En dat kan soms lang duren. Hoewel Neervoort zichzelf als ongeduldig beschrijft, is juist geduld nodig voor haar werk. Er gaat vaak wel een jaar overheen om van idee tot beleid te komen. Ze slaat met haar vlakke hand tegen haar voorhoofd: ‘Natuurlijk ben ik af en toe geïrriteerd. Een lobbytraject duurt heel lang. Daarom heb ik ook meerdere projecten naast elkaar lopen en werk ik met een aantal collega’s aan het idee om trajecten te versnellen.’

‘In het begin had ik daar soms wel moeite mee, maar ik heb ook geleerd: als iets een goed idee is, dan willen mensen er wat van vinden en dan duurt het lang. Af en toe moet je een stapje terugdoen om er drie vooruit te zetten.’ Met een lach: ‘Soms heb je aan het begin van het jaar iets voorgesteld en hoor je dat idee aan het eind van jaar ineens terugkomen uit de mond van een manager of bestuurder. Dat ervaar ik dan wel echt als een overwinning. Af en toe gniffel ik ook een beetje: dat zei ik toch.’

BIJzondere zuivering

Om te laten zien hoe vernieuwende ideeën van beleidsontwikkelaars uiteindelijk in de praktijk terechtkomen, geeft Neervoort een korte rondleiding over de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) Geestmerambacht. Hoewel ze hier niet vaak meer komt, begroet ze de medewerkers alsof ze kind aan huis is. Ze weet precies te vertellen waar alle zuiveringsbakken en -installaties voor dienen. En ze wijst op haar bijdrage. Op het enorme terrein van de rwzi ligt helemaal achterin een groot veld met allerlei grassen en ’s zomers bloemen. Er staat een rij met bijenkasten. ‘We noemen deze zuivering wel de BIJzondere zuivering,’ lacht Neervoort.

Een ander veld staat vol zonnepanelen. ‘Hier zie je echt het resultaat van een van de stukken waar ik in mijn beginperiode als beleidsontwikkelaar aan heb meegeschreven. De zuiveringen hebben heel veel grond, maar je mag er niet bouwen. Op deze zuivering is de braakliggende grond nu gebruikt om te voldoen aan de ambitie om een bijdrage te leveren aan biodiversiteit en om klimaatneutraal te werken. Het is de bedoeling dat er ook zulke projecten op andere zuiveringen komen.’

Toch is Neervoort niet letterlijk bij de uitvoering van zulke projecten betrokken. ‘Ik zit op de strategische afdeling. Ik ben niet van de implementatie en operationele uitvoering, daar beleef ik ook echt geen plezier aan. Als het ambitiebesluit er ligt, houdt mijn rol op. Mijn werk is echt de stip, het grote hoog over.’ Ze legt uit: ‘Mij maakt het niet uit of je een zuivering aan de linkerkant plaatst of rechts. Als je maar aan de ambitie werkt. Welke techniek je gebruikt, zal me bij wijze van spreken om het even zijn. Het ligt net aan je doel: mijn doel is niet om een zuivering te bouwen. Het is hetzelfde als met een keuken kopen. Het interesseert me niet welke handgreep er op de kastjes komt. Daarom heb je ook verschillende mensen nodig op de werkvloer, met verschillende interesses en talenten. Als je alles tot op de bodem wilt uitzoeken, dan red je het niet als beleidsontwikkelaar.’

Met de Waterfabriek willen Ruby Neervoort en andere waterschappers het water uit rwzi's zo zuiveren dat het op allerlei manieren te hergebruiken is