Tekst Marjan van Wijngaarden
Beeld Waterschap Rijn en IJssel
Waterzuivering
Nieuwe grondstof uit slibkorrels
Voor de Dutch Design Week 2018 hebben drie jonge ontwerpers toepassingen van Kaumera uitgewerkt. Op de foto: de Kaumera Kimono van Nienke Hoogvliet
Op 2 oktober is het feest bij waterschap Rijn en IJssel. Die dag wordt in Zutphen een bijzondere fabriek geopend die een grondstof gaat produceren die nog nergens in de wereld bestaat: Kaumera. Het is een biopolymeer met meerdere eigenschappen, die zich aanpast aan zijn omgeving. Kaumera betekent ‘kameleon’ in het Maori, de taal van de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland.
Kaumera wordt gewonnen uit rest- en afvalwater, vertelt Hein Pieper, dijkgraaf bij waterschap Rijn en IJssel en bestuurslid van de Unie van Waterschappen. ‘Bij ‘traditionele’ waterzuivering groeien zuiverende bacteriën in de vorm van vlokken. Bij het nieuw ontwikkelde Nereda®-waterzuiveringsproces groeien de bacteriën in korrels. Onderzoekers van TU Delft ontdekten dat het laagje dat zich om die korrels vormt een bijzondere stof is.’ Door Kaumera te combineren met een andere grondstof, verandert het karakter van die stof. ‘Zo kun je bijvoorbeeld verpakkingen waterafstotender maken,’ voegt heemraad Antoinet van Helvoirt toe. ‘Beton wordt beter als er na het storten Kaumera op wordt aangebracht. En het is ook te gebruiken in brandvertragers. Kortom: er zijn veel toepassingsmogelijkheden.’
Prachtig
Maar: commerciële activiteiten zijn niet de core business van een waterschap. Daarom heeft Rijn en IJssel een contract getekend met biotechbedrijf ChainCraft. ChainCraft past Kaumera toe als grondstof voor onder meer producten in de land- en tuinbouw. Bijvoorbeeld om de groei van planten te bevorderen of als coating voor mestkorrels. Door deze Kaumeracoating komen voedingsstoffen uit de korrel langzaam vrij. Van Helvoirt: ‘Zo doen we allebei waar we goed in zijn. Het resultaat is een innovatief, duurzaam product en een kwart minder slib. Prachtig toch?’
Met deze commerciële toepassingen en de besparing op reguliere slibverwerkingskosten verdient het waterschap de kosten terug die zijn gemaakt om de productie van Kaumera op te zetten. Pieper stak destijds als één van de ‘koploperwaterschappen’ zijn nek uit: ‘De businesscase moet natuurlijk wel kloppen. Maar uiteindelijk profiteren alle waterschappen van de opgedane kennis en brengen we de circulaire samenleving een stap dichterbij.’
Overigens is Rijn en IJssel niet het enige waterschap dat Kaumera produceert. Waterschap Vallei en Veluwe opent voorjaar 2020 een fabriek in Epe. In Zutphen wordt Kaumera met bedrijfsmatig restwater gemaakt; in Epe met huishoudelijk afvalwater.
Samenwerkingspartners
Waterschap Rijn en IJssel, waterschap Vallei en Veluwe, Technische Universiteit (TU) Delft, Royal HaskoningDHV, de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) en biotechbedrijf ChainCraft werken samen aan het onderzoeken, winnen, verwaarden en vermarkten van Kaumera®. De waterschappen treden op als producenten. TU Delft zorgt voor de wetenschappelijke onderzoeken en Royal HaskoningDHV voor (ontwerp)adviezen. STOWA verspreidt de opgedane kennis en ervaring.
Gerelateerde artikelen
Deel dit artikel