Tekst Marjan van Wijngaarden
Beeld Dimitry de Bruin
Waterkracht
Regionale samenwerking levert energie
In Brabant brandt nog licht!
Het klimaat houdt zich niet aan gemeentegrenzen. Je moet het dus met z’n allen doen. Hoe je dat het beste aan kunt pakken, laten waterschap Brabantse Delta en de gemeente Breda zien in de Regionale Energiestrategie (RES) voor de regio West-Brabant. Dijkgraaf Kees Jan de Vet en wethouder Greetje Bos doen hun verhaal.
Welke aanleiding was er voor de gemeente en het waterschap om samen te werken?
De Vet: ‘Het klimaatvraagstuk! Dat is voor ons de komende jaren leidend voor hoe we onze waterschapstaken uitvoeren. Die klimaatopgave is zo groot: geen enkele overheid kan dat alleen doen. In Den Haag wordt gesproken over "Eén Overheid". Nou, daar zijn wij alvast mee begonnen.’
Bos: ‘Ook als gemeente merken we dat de energietransitie al onze beleidsterreinen raakt. Om alle klussen te klaren, kun je maar één ding doen: de samenwerking zoeken met iedereen die je maar kunt vinden en die mee wil doen. En dat zijn nu zestien gemeenten, de provincie Noord-Brabant, waterschap Brabantse Delta en netbeheerder Enexis. Die zitten allemaal samen aan tafel voor de RES. En ik merk dat de RES een prachtige manier is om elkaar te versterken en samen tot oplossingen te komen.’
Op welke manier versterken jullie elkaar?
De Vet: ‘Als waterschap zijn we vaak van de inhoud. Ik merk dat de gemeente Breda heel goed is in het organiseren van de energietransitie. Ze zijn heel sterk in het creëren van een wij-gevoel. Niet alleen in de eigen stad, maar in de hele regio. Daardoor worden de contacten met andere organisaties ook anders. Neem Shell Moerdijk. Waterschap Brabantse Delta zuivert al 50 jaar hun afvalwater. Tot nu toe hadden we alleen maar contact met Shell op het gebied van vergunningen. Maar door de RES praten we nu ook over andere onderwerpen, zoals het klimaat.’ Bos: ‘Je brengt elkaars netwerken dus bij elkaar. Dat is belangrijk, omdat die netwerken elkaar aanvullen.’
Wat leert Breda van het waterschap?
Bos: ‘Het waterschap is voortrekker op het gebied van aquathermie. Toen ik een jaar geleden wethouder werd, hoorde ik op het gemeentehuis: “Ach, aquathermie, dat gaat niet echt een rol spelen.” Nu is het een belangrijk onderwerp. De nieuwe rechtbank van Breda wordt bijvoorbeeld verwarmd met een combinatie van warmte- en koudeopslag en aquathermie met water uit de rivier De Mark. Bij gebiedsontwikkeling gaan we zeker kijken of deze manier van verwarming een optie is. We hebben niet voor niets samen met het waterschap de Green Deal Aquathermie ondertekend.’
De Vet: ‘Zo versterken we elkaar over en weer. Breda organiseerde in mei dit jaar bijvoorbeeld de Kids Klimaat Experience: een klimaattop voor elfhonderd kinderen. En ze vroegen ons er ook bij. Zo kunnen wij als waterschap laten zien dat we midden in de samenleving staan. Leuk trouwens om te zien dat CO2-reductie voor de jeugd geen onderwerp is waarvan je ze moet overtuigen, zoals soms bij volwassenen. Voor hen is het een actueel en herkenbaar probleem waar iets aan gedaan moet worden.’
‘De RES is een rijke manier om met elkaar samen te werken’
Hoe krijg je de gemeenten in de RES mee?
Bos: ‘Volgend jaar is het een spannende fase. Alles wat in de RES is voorbereid, wordt dan in de zestien gemeenteraden besproken. Daarom organiseren we nu al regelmatig bijeenkomsten waarop de raadsleden worden bijgepraat over de RES, zodat ze volgend jaar niet opeens alles rauw op hun dak krijgen. Je moet zorgen dat je mensen niet verliest. We nemen ze mee in wat we aan het doen zijn en wat de stand van zaken is.’
De Vet: ‘Zo hadden we een bijeenkomst in Etten-Leur waar honderd mensen op af kwamen: raadsleden, bestuurders van het waterschap, wethouders en mensen van netbeheerder Enexis. De zaal was te klein. Dan heb je dus honderd meedenkers. En meedenken is nog fundamenteler dan meekrijgen. De RES wordt zo echt van hen.’
Wat kunnen andere waterschappen en gemeenten van jullie samenwerking leren?
Bos: ‘De RES is in het leven geroepen door het Klimaatakkoord. Eigenlijk is de RES dus opgelegd. Maar ik ervaar het als een rijke manier om met elkaar samen te werken en samen oplossingen te bedenken. De RES heeft een bindende functie. Dus gemeenten en waterschappen, en overigens ook provincies: grijp die kans om samen te werken.’
De Vet: ‘Het klimaat houdt zich niet aan gemeente- of provinciegrenzen. Je moet het dus met z’n allen doen. Kleinere gemeenten zien dat grote klimaatvraagstuk ook op zich afkomen en kunnen hulp vragen aan grotere gemeenten. De RES is geen rechtsvorm, dus het gaat om leiderschap en commitment. De raadsbesluiten zijn straks het enige wat gaat tellen. En dan kunnen ze in Den Haag aanwijzingen geven, maar een aanwijzing is niet de manier om de RES te realiseren. Ook met het tempo kunnen ze ons zenuwachtig maken, maar we doen het gewoon zelf.’
Bos: ‘Het zal het tempo krijgen dat het nodig heeft.’
Animatie Regionale Energiestrategie West Brabant
Om tot de Energiestrategie te komen is intensief samengewerkt tussen ondernemers, overheden, onderwijs en ondernemende burgers.
Gerelateerde artikelen
Deel dit artikel