Tekst Bas Nieuwenhuijsen Beeld Shutterstock
VGS 2.0
De gemeente Dalfsen past haar riolering aan om rioolwaterzuiveringsinstallatie Dalfsen van het waterschap te ontlasten. Door een aantal verbeterd gescheiden stelsels (VGS) om te bouwen naar VGS 2.0 zal er minder water naar de zuivering worden gepompt. Dit doet de gemeente voor het waterschap om overbelasting naar de zuivering te voorkomen. Wat is een VGS 2.0, waarom is dat een slimme oplossing en kun je die overal toepassen?
Veel schoon regenwater komt in ons riool en dus op een rwzi terecht
‘Er gaat te veel regenwater naar de rwzi in Dalfsen,’ constateert Wim de Blécourt, adviseur Keten en Riolering bij waterschap Drents Overijsselse Delta. ‘De ontwerpcapaciteit van de installatie is 2000 m3/uur, maar bij piekbuien kan er wel 2200 m3/uur binnenkomen.’ Op de zuivering moet dan veel werk worden verricht om problemen te voorkomen. De kans ontstaat dat de bacteriën die het water zuiveren (actief slib), meegaan met het effluent (het gezuiverde water dat geloosd wordt op het oppervlaktewater). ‘Zonder actief slib kunnen we niet zuiveren,’ zegt De Blécourt nuchter, ‘dan zijn we als veehouders zonder koeien.’
‘Zonder actief slib zijn we als veehouders zonder koeien’
Kleine pomp Wat is een VGS 2.0-systeem en hoe lost dat het probleem op? Rémy Schilperoort, Adviseur Urban Water bij bureau Partners4UrbanWater (dat in samenwerking met STOWA en Stichting RIONED VGS 2.0 heeft ontwikkeld): ‘We weten dat er weleens foute aansluitingen worden gemaakt, waardoor afvalwater in de buis voor hemelwater komt en zonder zuivering op het oppervlaktewater geloosd wordt. En de vraag rees: is regenwater eigenlijk wel zo schoon? Daarom is vanaf de jaren 90 het VGS geïntroduceerd: een kleine pomp in het hemelwaterstelsel zorgt dat vuil water uit foutaansluitingen (en een deel van het hemelwater) toch naar de rwzi gaat.’
Regelmacht Verbeterd Gescheiden Stelsels kennen een probleem: door het standaard ontwerp (met 4 mm berging) stroomt tot 4 mm van elke bui alsnog naar de zuivering. En dat telt op jaarbasis enorm op: een standaard VGS verpompt jaarlijks zo’n 75 procent van de afstromende neerslag naar de rwzi. VGS 2.0 lost dat op, door in het hemelwaterstelsel een extra pomp naar het oppervlaktewater te plaatsen. ‘Bijvoorbeeld het eerste halfuur dat het regent, pompen we het water naar de zuivering,’ legt Schilperoort uit, ‘omdat er dan nog veel straatvuil en andere verontreiniging met het hemelwater mee kunnen komen. Daarna gaan we ervan uit dat het hemelwater schoon genoeg is en gaat het naar het oppervlaktewater.’ Resultaat: de rwzi wordt veel minder belast. Schilperoort: ‘We moeten afvalwater steeds beter zuiveren en ook bijvoorbeeld microverontreinigingen verwijderen. Dat is duur, dus we willen het relatief schone hemelwater zo min mogelijk in de zuivering hebben. Tegelijkertijd willen we het oppervlaktewater zo schoon mogelijk houden, dus zo min mogelijk vuil water daarin lozen. VGS 2.0 geeft ons regelmacht: je kunt bepalen wanneer je welk water waarheen stuurt.’
Geen panacee ‘Bij een normaal verbeterd gescheiden stelsel (zeg maar VGS 1.0) komt ongeveer 75 procent van het jaarlijks opgevangen regenwater in de rwzi terecht,’ zegt De Blécourt. ‘Met VGS 2.0 kan dit gereduceerd worden naar 10 tot 15 procent. Hierin zit onder andere de winst die de gemeente Dalfsen maakt voor de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Dalfsen. En de waterkwaliteit van het oppervlaktewater lijdt er niet onder. Minder water naar de zuivering betekent ook minder energieverbruik door de gemalen en op de zuivering. En het zorgt ook dat het regenwater in het gebied blijft, in plaats van dat het kilometers verderop gaat naar de zuivering. Dit zorgt weer voor minder droogte in het gebied zelf.’ Zouden we alle bestaande (verbeterd) gescheiden stelsels moeten ombouwen naar VGS 2.0? Schilperoort: ‘Voor sommige stelsels is ombouw naar VGS 2.0 een goed idee, voor andere niet. De omstandigheden zijn overal anders, je moet er goed over nadenken. Het is geen one size fits all.’