Tekst Maurits van den Toorn
Beeld Shutterstock
Kennisimpuls levert berg aan informatie op
Wijs met waterkwaliteit
Tekst Maurits van den Toorn
Beeld Shutterstock
Kennisimpuls levert berg aan informatie op
Wijs met waterkwaliteit
Maar liefst 4 jaar hebben waterschappen, provincies, kennisinstituten, drinkwaterbedrijven en het rijk samengewerkt in de Kennisimpuls Waterkwaliteit (KIWK). Het resultaat? Een berg aan bruikbare informatie over waterkwaliteit en de factoren die daarop van invloed zijn. Inmiddels is het programma stopgezet maar verder onderzoek blijft noodzakelijk, ook al kost dat tijd en (nog meer) geld.
De Kennisimpuls heeft goed duidelijk gemaakt dat we een tandje moeten bijzetten om aan de Kaderrichtlijn Water te voldoen
Natuurlijk was er al veel kennis over de kwaliteit van het water, maar de Kennisimpuls heeft desondanks veel toegevoegd, verduidelijkt Bas van der Wal. Hij is bij STOWA verantwoordelijk voor het ondersteunen van het beoordelen van de waterkwaliteit en de implementatie van de Kaderrichtlijn Water. ‘Zo hebben de waterschappen veel gebiedskennis, maar was er behoefte aan meer generieke kennis. Er zijn bijvoorbeeld technieken om meststoffen of restanten van geneesmiddelen in het water aan te pakken, maar welke werken het best? En we weten dat bepaalde stoffen giftig zijn – lang niet van allemaal trouwens – maar hoe bepalen we de toxiciteit van het water, vooral als er sprake is van cumulatie van verschillende stoffen? In het verlengde daarvan speelt de vraag hoe het zit met de vergrijzing van het grondwater, oftewel de mate waarin verontreinigingen daarin doordringen.’
'Nederland is weggelopen voor keuzes in omgevings- en milieubeheer’
Verleiden
Naast technisch onderzoek ging het er ook om het bewustzijn over waterkwaliteit te vergroten, juist bij mensen die zich daar niet mee bezighouden, vult Michaël Bentvelsen aan. Hij is lid van de werkgroep KIWK en werkzaam bij de Unie van Waterschappen. ‘Denk aan een actueel onderwerp als microplastics. We willen als waterschappen zo’n probleem niet pas oplossen als het er al is, maar proberen het te voorkomen door producenten en consumenten ervan bewust te maken.’
In het kader van de Kennisimpuls is in workshops veel kennis over gedragswetenschappelijk onderzoek overgedragen. Bentvelsen: ‘Hoe kunnen we bijvoorbeeld mensen verleiden milieuvriendelijker producten aan te schaffen, of apothekers faciliteren bij het terugnemen van medicijnen, zodat die niet in het water terechtkomen?’
Kosten van onwetendheid
Ook een belangrijk onderdeel van de Kennisimpuls is de Systeemgerichte Ecologische Stressanalyse (SESA), een instrument om in een heel stroomgebied alle factoren die de waterkwaliteit beïnvloeden te onderzoeken. Door SESA wordt duidelijk hoe alles met elkaar samenhangt, hoe de waterkwaliteit op plaats A wordt beïnvloed door iets wat op plaats B gebeurt. Van der Wal: ‘SESA biedt inzicht en voedt de discussie bij het maken van keuzes. De afgelopen jaren zijn we daar in Nederland een beetje voor weggelopen, allerlei opgaven op het gebied van omgevings- en milieubeheer zijn los van elkaar opgepakt, terwijl alles wat je doet invloed op elkaar heeft. We zien nu dat er duidelijker keuzes moeten worden gemaakt.’
De Kennisimpuls heeft uiteindelijk meer dan honderd rapporten opgeleverd, die voor iedereen zijn ontsloten. STOWA doet dat via haar website, zodat alle partijen ermee aan het werk kunnen, niet alleen specialisten maar ook bestuurders. Ook is er meer samenwerking tussen de vier kennisinstituten Deltares, KWR, RIVM en Wageningen University & Research ontstaan. Van der Wal: ‘De resultaten bieden aanknopingspunten voor verder onderzoek. Dat kost energie en geld, maar wie dat te duur vindt, beseft niet wat de kosten van onwetendheid zijn.’
En als laatste maar zeker niet minst belangrijke punt: de Kennisimpuls heeft duidelijk gemaakt dat een tandje bijschakelen noodzakelijk is om in 2027 aan de Kaderrichtlijn Water te voldoen. ‘De urgentie is goed onder de aandacht gekomen.’ Meer weten, ga naar de website van STOWA.
