Tekst Jelle van der Meulen
Beeld Shutterstock
Kapen kreeften de Krimpenerwaard?
Invasieve soorten veroorzaken waterwoestijn
Tekst Jelle van der Meulen
Beeld ANP foto
Kapen kreeften de Krimpenerwaard?
Invasieve soorten veroorzaken waterwoestijn
Als eerste waterschap begon het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard in 2020 met de monitoring van invasieve rivierkreeften. De dieren zijn met miljoenen aanwezig en vormen een bedreiging voor de waterkwaliteit en biodiversiteit in het gebied. Maar voor een oplossing is het nog veel te vroeg.
De Amerikaanse rivierkreeft
Dat er invasieve rivierkreeften waren in het gebied van Schieland en de Krimpenerwaard, was al langer bekend. Dat ze mogelijk een bedreiging vormden, was ook geen geheim. Verder dan dat ging de kennis niet. Dat vond Johan van Tent, adviseur waterkwaliteit en ecologie bij het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, toch wat karig. Dus begon het hoogheemraadschap een aantal jaren geleden met het opbouwen van zo veel mogelijk data over de kreeften.
‘Pas als we grootschalig monitoren, kunnen we nadenken over een gerichte aanpak’
Waterwoestijn Die data schilderen een verontrustend beeld: de dieren bedreigen de waterkwaliteit en biodiversiteit flink. Ze veroorzaken extra bagger in de sloten en boeren hebben last van hun gegraaf. Bovendien is op bijna alle plekken met (veel) rivierkreeften het aantal waterplanten drastisch afgenomen. ‘Waterplanten zijn een belangrijk leefgebied voor andere planten en dieren,’ zegt Van Tent. ‘Verdwijnen die planten, dan ontstaat er een soort waterwoestijn.’ Wanneer Van Tent en zijn collega’s bij hun onderzoek meer dan 20 kreeften vangen in een gebied, dan zijn de waterplanten volledig verdwenen.
Omdat er nog niet zo lang gemonitord wordt, zijn trends en ontwikkelingen nog moeilijk te ontdekken. Van Tent: ‘Eén trend is vooral dat de kreeften in de Krimpenerwaard met heel veel zijn, en dat daarin weinig verandert. Ze planten zich snel voort, worden weinig opgegeten en verspreiden zich redelijk snel. In Schieland weten we het nog niet precies en is het nog spannend om te zien of ze zich verder gaan uitbreiden. Zodra een invasieve soort zich vestigt, moet je eigenlijk gelijk ingrijpen, maar dat stadium zijn we bij de rivierkreeften wel voorbij.’
Politieke discussie
De problematiek mag inmiddels duidelijk zijn, mogelijke maatregelen zijn nog ver weg. Van Tent moedigt andere waterschappen aan om ook over te gaan tot monitoring, maar die doen dat maar mondjesmaat. ‘Iedereen vindt het belangrijk en ziet de dreiging. Men denkt ook na over maatregelen, maar doet dat, gek genoeg, zonder te weten waar men precies staat. Pas als we grootschalig gaan monitoren, kunnen we nadenken over een gerichte aanpak.’
Een andere vertragende factor is de politieke discussie rondom monitoring en maatregelen. ‘Waterschappen gaan over waterkwaliteit, maar het ministerie (van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, red.) is verantwoordelijk voor bestrijding van exoten. Het ministerie heeft er nu voor gezorgd dat beroepsvissers de kreeften mogen wegvangen, maar dat is niet voldoende om het op te lossen.’ Bovendien valt de zaak daardoor nu onder de Visserijwet, waardoor de waterschappen extra toestemmingen moeten regelen om onderzoek te mogen doen, legt Van Tent uit. ‘Dat compliceert alles.’
Van Tent drukt collega-waterschappers en andere overheden op het hart om de problematiek serieuzer te nemen en in ieder geval te beginnen met monitoring. ‘Invasieve soorten zijn een van de grootste waterkwaliteitsuitdagingen waar we voor staan. Dat verdient meer van onze aandacht, energie en tijd.’