Tekst Noortje van Zijl
Beeld Cyril Liebrand
Strijd tussen soorten maakt dijken sterker
Future Dikes zet de bloemetjes buiten
Tekst Noortje van Zijl
Beeld Cyril Liebrand
Strijd tussen soorten maakt dijken sterker
Future Dikes zet de bloemetjes buiten
Rood, geel, paars of groen. Zie jij het voor je, al deze kleuren op een dijk? Hoogleraar plantenecologie Hans de Kroon wel. In het project Future Dikes is hij in opdracht van onder meer waterschap Rivierenland bezig met een onderzoek naar de vraag hoe soortenrijke grasbekleding dijken kan versterken. Want bloemen maken een dijk niet alleen mooi, maar ook sterk.
Een soortenrijke dijk als de Ooijse Bandijk kan veel betekenen voor de biodiversiteit
Dat bloemen een dijk versterken komt door de beworteling, legt Hans de Kroon uit. ‘De juiste combinatie van bloemen en kruiden kan ervoor zorgen dat een dijk veel klappen van het water kan opvangen zonder dat de mat snel loslaat. Ook houden kruiden in tijden van droogte de bodem meer levend. Dat kan een dijk minder gevoelig voor droogte maken.’
‘Bij concurrentie om water of voedingstoffen onder de grond verwacht je dat het succes van de ene soort ten koste gaat van de andere soort,’ zegt De Kroon. ‘Alleen zagen we in het wortellab dat grassen en kruiden in concurrentie met elkaar juist meer wortels gingen maken; de soorten waren elkaar als het ware aan het opjutten. Toen ging er bij ons een belletje rinkelen en hebben we contact gelegd met onder andere waterschap Rivierenland.’
‘Grassen en kruiden jutten elkaar op’
Erosiebestendig
Door meerdere soorten grassen en kruiden de erosiebestendigheid van een dijk verbeteren... Dat leek Mathijs Bos, technisch manager bij waterschap Rivierenland, wel wat. ‘Rivierenland heeft ongeveer 300 kilometer aan dijken in beheer waarbij soortenrijke grasbekleding zou kunnen worden toegepast. Maar voordat we die beslissing maken, moeten we wel weten in hoeverre die erosiebestendigheid verbeterd wordt.’
Niet alleen de erosiebestendigheid trok de aandacht van Bos. ‘Een soortenrijke dijk kan ook veel betekenen voor de biodiversiteit. Bij dijkversterkingsprojecten is het belangrijk dat we de biodiversiteit en duurzaamheid meenemen. Een soortenrijke dijk kan gebruikt worden als mogelijke natuurcompensatie bij deze projecten.’
Optimaal mengsel
Belangrijk om alle informatie te verzamelen dus. En dat is precies wat dit onderzoek doet. De Kroon: ‘In een eerste fase verzamelen we nieuwe gegevens over de bodem, beworteling en sterkte van de beste bloemrijke dijken. Met deze informatie en onze kennis van het ondergrondse gaan we een optimaal mengsel van grassen en kruiden ontwikkelen. En uitvoerig testen natuurlijk. De kennis komt uiteindelijk terecht in het ontwerp- en beoordelingsinstrumentarium van dijken.’
Sterk
Dat testen start op minidijken op het terrein van de Radboud Universiteit, maar de ultieme test is de realiteit zelf: echte dijken in beheer van het waterschap. Een test die hopelijk eind 2023 kan beginnen.
De zaadmengsels zullen dan 3 jaar lang op de dijken gemonitord worden. En daarna? ‘Dan weten we goed wat soortenrijke grasbekleding voor dijken kan betekenen en hoeft niemand meer los van elkaar het wiel opnieuw uit te vinden,’ vertelt De Kroon. ‘En kunnen meerdere waterschappen hun dijken eenvoudiger soortenrijk en sterk maken.’ In het project Future Dikes werkt de Radboud Universiteit samen met Wageningen Universiteit & Research, Universiteit Twente, Eureco Advies, Infram-Hydren, Lumbricus en Deltares. Het project wordt uitgevoerd in opdracht van waterschap Rivierenland en wordt gefinancierd door het HWBP.