Tekst Jelle van der Meulen
Waarde van afvalwater
Slimmer benutten
Waterschappen ontwikkelen samen met partners manieren om gezuiverd afvalwater (effluent) in te zetten waar nu kostbaar grondwater of drinkwater wordt gebruikt. Het doel: de hele regio voorzien van voldoende water van hoge kwaliteit.
Het totaal aan effluent is zo’n anderhalf keer zo groot als ons volledige drinkwatergebruik. Dan is het niet meer dan logisch om na te denken over de inzet van gezuiverd water van rwzi’s (rioolwaterzuiveringsinstallaties) voor andere toepassingen, vindt Ferdinand Kiestra, innovator bij waterschap Aa en Maas en voorzitter van de landelijke werkgroep Waterfabriek. ‘Want hoewel er momenteel nog voldoende zoet water beschikbaar is, begint de balans wel een beetje zoek te raken. Iedereen trekt aan dezelfde pijp.’
‘Je kunt vraagtekens zetten bij de toekomstbestendigheid van onze watervoorziening’
Nu klimaatverandering steeds meer invloed heeft op onze waterhuishouding, is de urgentie toegenomen om opnieuw te kijken naar onze waterbalans, legt Kiestra uit. ‘Je kunt door het veranderende klimaat je vraagtekens zetten bij de toekomstbestendigheid van onze watervoorziening. Burger, landbouw, industrie: iedereen heeft water nodig, en dat zal er in de toekomst niet minder op worden.’
In oplossingen denken Sinds 2018 onderzoeken waterschappen en drinkwaterbedrijven daarom de potentie van effluent onder de noemer Waterfabriek: hoe kan het gezuiverd worden, wat kost het, hoe breng je het van A naar B? ‘Het onderzoeken van de potentie van effluent is een voorbeeld van hoe we kijken naar de hele waterbalans,’ vertelt Kiestra. ‘We moeten niet kijken naar wie het watertekort veroorzaakt, we moeten in oplossingen denken. Wat zijn alternatieve bronnen, hoe ga je slim om met regenwater en moeten we water uit sloten en beken dat nu naar zee stroomt, niet slimmer benutten?’
In Asten test waterschap Aa en Maas in samenwerking met het bedrijfsleven een nieuw nanofiltratiemembraan gecombineerd met uv/peroxide, om te kijken wat voor kwaliteit water daarmee te maken valt. In de regio moet dat water uiteindelijk vooral gebruikt kunnen worden in de glastuinbouw. ‘Zo proberen we ketens te sluiten,’ legt Kiestra uit. ‘De eerste resultaten zijn gelukkig heel positief, je zou dat water eigenlijk direct kunnen inzetten.’
Heilige graal De nauwe samenwerking van waterschap Aa en Maas met het bedrijfsleven en drinkwaterbedrijf Brabant Water in Asten toont aan dat partijen elkaar hard nodig hebben om te zorgen voor een toekomstbestendige zoetwatervoorziening. ‘Uitdagingen houden zich niet aan institutionele grenzen,’ weet Kiestra. ‘Het besef is er dan ook dat we het samen moeten doen.’
In het project de Ultieme Waterfabriek doet het waterschap mee met zo’n vijftien partijen om te onderzoeken of het mogelijk is rechtstreeks drinkwater uit effluent te maken. ‘Dat is de heilige graal,’ lacht Kiestra. ‘Het idee is om een demonstratie neer te zetten waarin we aantonen dat het ook echt kan. Technisch is het mogelijk, maar veel partijen vinden het nog spannend. Het vergt ook een nieuwe mindset, om gezamenlijk in de regio de zoetwaterbeschikbaarheid op orde te krijgen, en niet meer alleen naar je eigen belang te kijken. Maar het is een tof avontuur, waar heel veel potentie in zit.’
