Als het water komt

‘We moeten alles in onze samenleving kunnen calculeren. Alles moet maakbaar zijn. Sommige dingen gebeuren echter gewoon eens in de zoveel jaar. En natuurlijk moet je kijken of je er iets van kan leren. Maar aanvaard ook gewoon dat pech bestaat en dat noodlot en toeval soms een duivels verbond sluiten.’ Was getekend Peter R. de Vries. Deze griezelig rake en tijdloze woorden komen uit de Zelfspodcast van ruim een jaar geleden. Ze slaan nu op het machteloze gevoel dat overheerst na de laffe moord op De Vries, maar omdat ik deze woorden hoorde op vrijdag 16 juli – toen ik midden in de crisiscommunicatie over de watersnood in Limburg zat – was de parallel met de overstromingen daar ook snel gemaakt. Natuurlijk is er bijna 30 jaar gewerkt aan het versterken van de dijken langs de Maas en zijn er dag in dag uit waterschappers en mensen van Rijkswaterstaat bezig zodat inwoners droge voeten houden in dat gebied. Maar zelfs wanneer je alle inzet pleegt die binnen je bereik ligt, kun je overvallen worden door het onvoorstelbare. De hoogst gemeten stand van de Maas ooit en buien die in 2 dagen meer regen brengen dan normaal in 2 maanden valt bijvoorbeeld. Tegen dat soort natuurgeweld valt niet op te boksen. Je kunt er alles aan doen om je veilig te voelen: dijken versterken, waterbuffers aanleggen. Maar als de zomer van 2021 ons iets leert, is het wel dat volledige veiligheid een illusie is. Het antwoord op het voorkomen van overstromingen is niet het steeds maar hoger maken van de dijk. Patrick van der Broeck, dijkgraaf van waterschap Limburg, kreeg aan tafel bij Humberto Tan de vraag: hebben we de strijd tegen de natuur verloren? Van der Broeck antwoordde dat het geen kwestie is van strijden tegen de natuur, maar dat we - wanneer we de kracht van het water serieus nemen - juist moeten samenwerken met de natuur. Dat betekent in de praktijk ruimte geven aan water. Je weet namelijk dat het komt. Of het nu uit de hemel, de rivier of de zee is. En je weet ook dat je het soms heel hard nodig zult hebben. (Na het surrealistische hoogwater van deze zomer, zou je bijna vergeten dat we hiervoor drie extreem droge zomers hadden, waar water juist welkom was geweest.) En juist van die ruimte wordt vandaag de dag veel gevraagd: er is ruimte nodig voor zonnepanelen en windmolens om de klimaatdoelen te halen. Er is ruimte voor de natuur nodig om de stikstofproblematiek het hoofd te bieden. Er is ruimte nodig voor een miljoen nieuwe woningen om de woningnood op te lossen. Allemaal heel erg belangrijk, maar wanneer je ruimte voor water vergeet en de hele boel overstroomt of droog komt te staan, valt al het andere figuurlijk in het water. De ruimte voor water staat daarom in dit nummer van Het Waterschap centraal. Maak even ruimte in je agenda om de interviews met onder anderen Hans Mommaas (PBL), Edwin Lokkerbol (kwartiermaker Emissieloos bouwen), Stefan Kuks (waterschap Vechtstromen), journalist Menno Bentveld en vele anderen te lezen! Jane Alblas, vormt samen met Judith de Jong de hoofdredactie van Het Waterschap