Puzzelen met stadsdijken

Maar liefst 7,5 kilometer dijkversterking door en langs bedrijventerreinen, een multiculturele woonwijk en landelijk gebied: dat is, kort samengevat, het dijkversterkingsproject Stadsdijken Zwolle waarmee het waterschap Drents Overijsselse Delta momenteel aan de slag is. Het is in veel opzichten een bijzonder project. ‘Waterschappen werken vaak in het landelijk gebied. Natuurlijk heb je ook daar met bewoners te maken, maar het is toch redelijk overzichtelijk. In dit geval is er sprake van een industrieel gedeelte, een stedelijk gedeelte en een recreatief en landelijk gebied.'

De dijken lopen langs het Zwolle-IJsselkanaal en de zuidoever van het Zwarte Water naar de keersluis Zwolle en vanaf de keersluis langs de noord- en oostoever van het Zwarte Water naar de monding van de Vecht, aldus Anne-Krijn Piersma, adviseur Omgeving bij het project Stadsdijken. Door de gecompliceerde ligging is het versterken van de dijken bij dit project letterlijk een proces van passen en meten. Bovendien zijn er door de ligging in stedelijk gebied heel veel verschillende stakeholders. ‘Denk aan bedrijven en grondeigenaren, verschillende overheden (provincie, gemeente, Rijkswaterstaat) en natuurlijk de bewoners met alles wat daarbij hoort, zoals de roeivereniging, de werkgroep Groen, enzovoort. Elke groep heeft z’n eigen belangen en z’n eigen focus,’ vult Edgar de Bruijn aan. Hij is omgevingsmanager bij het waterschap Drents Overijsselse Delta.

Tweehonderd wensen De dijk is meer dan een waterstaatswerk, het is onderdeel van de leefomgeving in Holtenbroek, een multiculturele wijk waar zo’n tienduizend mensen wonen. De Bruijn: ‘We hebben daarom de bewoners bij het project aan laten haken. Waar gemeenten wel vaker betrokken zijn bij zo’n intensief participatietraject, is het voor het waterschap bijzonder om mensen op deze manier te laten meedenken over de verbetering van de leefomgeving. We hebben dat deel van het project de naam #OnzeDijk gegeven. Een aardig neveneffect van het participatietraject is dat veel bewoners meer water- en klimaatbewust zijn geworden en zich zijn gaan realiseren hoe belangrijk dijken zijn.' In eerste instantie liep het niet goed met de verwachtingen van de bewoners, ze voelden zich door de plannen overvallen. Piersma daarover: ‘Daar hebben we van geleerd, we hebben daarom in 2018 Travers Welzijn bij het project betrokken.’ Travers is, zoals uit de naam al blijkt, een welzijnsorganisatie die met ongeveer twintig medewerkers actief is in de wijk Holtenbroek. Iedere welzijnswerker heeft zijn eigen netwerk met bewoners, verenigingen en andere samenwerkingspartners en weet daardoor goed wat er speelt. De gesprekken met de bewoners hebben ruim tweehonderd wensen opgeleverd, uiteenlopend van recreatiemogelijkheden tot betere verlichting en van kunstwerken tot meer zorg voor biodiversiteit. Niet alle wensen konden worden gehonoreerd, vertelt Piersma. ‘Sommige wensen vielen buiten het plangebied. Het gaat om de dijk en dat betekent dat we niet een vuurplaats in de uiterwaarden kunnen aanleggen. Bovendien zijn sommige zaken niet subsidiabel in het kader van het Hoogwaterbeschermingsprogramma, het moet immers sober en doelmatig.’ De Bruijn: ‘Soms koppelt de gemeente zaken aan de dijkversterking, zoals de financiering van een wandelpad in de uiterwaarden. Dat valt buiten de scope van het project, maar kan zo in een moeite door worden gerealiseerd.’