Tekst Maurits van den Toorn

Beeld Branko de Lang

Water en wonen

Bewoners op 1

Water- en natuurbeheer botsen soms met de belangen van inwoners. Zoals in de Westelijke Langstraat in Noord-Brabant. In dat gebied moet vernatting natuurontwikkeling stimuleren, waardoor elfhonderd adressen te maken kunnen krijgen met wateroverlast. Waterschap Brabantse Delta houdt zich midden in dat spanningsveld op. ‘Eerst werden we met pek en veren buiten de deur gezet, maar inmiddels is er vertrouwen.’

Tussen Waalwijk en Waspik ligt een bijzonder natuurgebied, de Westelijke Langstraat, met een oppervlakte van 650 hectare. Het is een Natura 2000-gebied met verschillende bodemlagen. ‘We hebben het over het gebied ten noorden van het Halve Zolenpad, een wandelpad op het tracé van een voormalige spoorlijn, net onder de A59,’ vertelt Marvin Antens, omgevingsmanager bij waterschap Brabantse Delta. ‘Het is een overgangsgebied tussen de hoge zandgronden aan de zuidkant en de kleiafzettingen van de Maas aan de noordkant. Door de verschillende grondlagen komt er kwel aan de oppervlakte.’ Kwel is niet altijd gewenst, maar wel in dit gebied: ‘Het is goed gefilterd, ijzerrijk water met weinig voedingsstoffen. We stuwen dat naar maaiveldniveau, zodat er veel bijzondere plantensoorten tot ontwikkeling kunnen komen.’

‘Natuurontwikkeling mag niet ten koste gaan van mensen’

Waterschappers op bezoek in de Westelijke Langstraat

Stikstofuitstoot Het probleem is dat de natuur in het gebied achteruitgaat; zo neemt het aantal soorten af. Dat is een gevolg van de stikstofuitstoot. Omdat het om een Natura 2000-gebied gaat, moet de achteruitgang worden gestopt en moeten omstandigheden voor herstel worden gecreëerd. De provincie Noord-Brabant heeft daarvoor natuurontwikkelingsplannen gemaakt, samen met waterschap Brabantse Delta, Staatsbosbeheer en de gemeente Waalwijk. Daarbij is gesproken met belangenorganisaties en bewoners over hun wensen voor natuur, wonen, werken, recreëren en cultuurhistorie. De ontwikkeling van het gebied is nauw verbonden met de bouw van een nieuw gemaal in Waalwijk en aanpassingen in het watersysteem rondom het natuurgebied. Dit is een apart project, Aanpassen Waterhuishouding Waalwijk. Antens: ‘Door de komst van Gemaal De Slagen kunnen we de afvoer van regenwater in de Westelijke Langstraat loskoppelen van Waalwijk en omliggende polders ten oosten van de Westelijke Langstraat. Wij kunnen daardoor een hoger waterpeil voeren. Zo houden we het kwelwater binnen de natuurgebieden, wat belangrijk is voor de natuurontwikkeling. In het natuurgebied Westelijke Langstraat leggen we stuwen, dammen en sloten aan en plaggen we gronden af. De mesthoudende bovenste laag graven we af, omdat die niet gunstig is voor de natuurontwikkeling.’

Pek en veren Medio juni zijn de werkzaamheden begonnen, die duren tot november 2022. Dan is volgens de planning ook Gemaal De Slagen in Waalwijk klaar, zodat Brabantse Delta vanaf dan het waterpeil op het gewenste hogere niveau kan beheren. Die vernatting heeft consequenties voor een aantal bewoners in het projectgebied en de directe omgeving: zo’n elfhonderd adressen. Het is al ruim 20 jaar bekend dat hier natuurontwikkeling gaat plaatsvinden. Rond 2009 is een eerste informatie­avond gehouden; de overheid is daar toen met pek en veren buiten de deur gezet, herinneren de aanwezigen zich. Antens: ‘Daar hebben we van geleerd, en toen we in 2016 nieuwe plannen en varianten hadden uitgewerkt hebben we de belangen van de bewoners zo goed mogelijk geborgd. We hebben veel gepraat om het vertrouwen te winnen. Ook hebben we zeven adressen die al wateroverlast hadden als pilot aangepakt om te laten zien wat we eraan konden doen. Dat had een positief effect, het gaf vertrouwen.’

Samen Antens is er nuchter over: ‘Burgerpartici­patie levert soms een extra uitdaging op voor beheer of onderhoud. Dat hoort nu eenmaal bij zo’n traject. Als je dingen gedaan wilt krijgen, moet je samen met de omgeving aan de slag. Natuurontwikkeling mag niet ten koste gaan van de mensen die er wonen.’

image

Gerelateerde artikelen

Deel dit artikel