Tekst Jelle van der Meulen Beeld Waterschap Limburg

Ik ga op Omgevingsreis en ik neem mee…

Waterschap Limburg wijst ons de weg

‘Als iedereen meedoet, is er in één klap draagvlak’

Met een Omgevingsreis betrekt waterschap Limburg organisaties en inwoners intensief bij het vormgeven van het nieuwe Waterbeheerprogramma (WBP). Een flinke klus, maar de voordelen van de aanpak zijn legio. ‘Het is een plan voor Limburg, gemaakt met Limburg. We krijgen input van partners en inwoners en creëren tegelijkertijd commitment.’

Wateroverlast, droogte, dijkversterking, klimaatadaptatie, strijd om de schaarse ruimte: waterschap Limburg heeft met veel van dezelfde problemen te kampen als waterschappen elders in het land. Met de naderende inwerkingtreding van de Omgevingswet besloot het waterschap voor het nieuwe WBP, voor de periode 2022-2027, organisaties en inwoners meer te betrekken. ‘We kunnen het ook niet alleen,’ zegt Arnold Jansen, dagelijks bestuurslid bij waterschap Limburg en portefeuillehouder Waterbeheerprogramma. ‘Als iedereen meedoet, zijn de plannen van iedereen en is er in één klap draagvlak.’

Reis De Omgevingswet bundelt de vele regels rondom de leefomgeving en moet het eenvoudiger maken om ruimtelijke projecten te starten. De inwerkingtreding is al meerdere malen uitgesteld, maar op 1 januari 2022 lijkt het er dan toch van te komen. Waterschap Limburg begon in 2019 al met de voorbereiding van de Omgevingsreis voor het WBP, waarbij het contact zocht met organisaties en inwoners van de provincie om samen met hen het WBP uit te stippelen, één van de drie instrumenten van de Omgevingswet. ‘Als je de Omgevingswet omarmt, dan is participatie een woord geschreven in hoofdletters,’ zegt Jansen. ‘Het hele gedachtengoed van de Omgevingsreis is erop gebaseerd.’ Het waterschap schetste vooraf een grof kader van het WBP, om dit vervolgens samen met partners en inwoners te verfijnen: in totaal waren er meer dan 75 partnerorganisaties betrokken bij de totstandkoming van het programma. ‘Je gaat in gesprek, verwerkt dat in de conceptplannen en gaat vervolgens weer in gesprek: zo kom je steeds verder in het uitwerken van de gezamenlijke opgaven,’ legt Jansen uit. ‘We krijgen heel goede feedback van onze partners, en zij waarderen het erg dat wij er zoveel energie instoppen.’

Voor en met Limburg Door het uitgebreide participatieproces kostte het opstellen van het WBP weliswaar een stuk meer tijd dan in voorgaande jaren, maar het leverde veel voldoening op, zegt Christel Verstappen, projectmanager Omgevingsreis bij waterschap Limburg. ‘Het was gigantisch veel werk, maar het is wel veel leuker. Je maakt nu echt een plan voor Limburg, met Limburg.’ Bij participatietrajecten is het een bekend probleem: de usual suspects uit de buurt komen naar een informatieavond, waardoor brede participatie uitblijft. Daar bedacht waterschap Limburg een oplossing voor. ‘We wilden een groot publiek bereiken,’ zegt Verstappen. ‘Hoewel ik er aanvankelijk sceptisch over was, hebben zogeheten flitspeilingen ontzettend goed gewerkt. Met die peilingen, een soort vragenlijsten verspreid via sociale media, hebben we in 2 weken tijd maar liefst veertienhonderd reacties ontvangen, uit de gehele provincie en in alle leeftijdscategorieën. Een brede afspiegeling van Limburg dus.’

Sneller Inwoners bleken betrokkenheid te voelen bij en uitgesproken ideeën te hebben over de speerpunten die het waterschap aandroeg in het eerste concept van het WBP. ‘Sommige onderdelen zijn natuurlijk vrij technisch,’ zegt Jansen. ‘Neem de waterkwaliteit van de beek die via Duitsland Limburg instroomt. Dat is heel belangrijk om beleid op te maken, maar verkoopt als verhaal niet zo gemakkelijk. Inwoners vinden het echter wel belangrijk dat water veilig is om in te zwemmen en dat de (omgeving van de) beek te gebruiken is voor recreatieve doeleinden. Dan kun je elkaar als waterschap en inwoner toch wel vinden in een gemeenschappelijk doel.’ Inwoners wilden bovendien ver gaan op het gebied van biodiversiteit. ‘Zorg voor planten en dieren kwam heel duidelijk uit de flitspeilingen, naast zorgen om waterkwaliteit, droogte en overlast,’ vertelt Verstappen. ‘Dat was interessant: men wilde soms sneller vooruit dan het waterschap. Tegelijkertijd willen inwoners niet dat de lasten stijgen. Daar zit nog weleens een spanningsveld.’

Mooie woorden waarmaken Klimaatadaptatie is een van de belangrijkste punten geworden in het ontwerp Waterbeheerprogramma 2022-2027. Verder is er onder meer aandacht voor zuiveringstechnieken, stikstofproblematiek, herstellen van beken, flexibeler peilbeheer en buffermogelijkheden om veel water tijdelijk te kunnen bergen. ‘Die plannen zijn nu niet van ons alleen, maar van iedereen die heeft meegepraat,’ zegt Jansen. ‘Onze omgeving heeft meegedacht over doelen en over de stip op de horizon. Het participatieproces heeft het draagvlak voor waterbeheer van de komende jaren ontegenzeggelijk vergroot.’ Een online talkshow eind maart, met enkele betrokken partners aan tafel, heeft het startschot gegeven voor de inzageperiode, die ongeveer 6 weken duurt. In die tijd kunnen belanghebbenden het WBP onder de loep nemen en opnieuw commentaar leveren. Het waterschap heeft extra werk gemaakt van de toegankelijkheid van het programma, door het begrijpelijk op te schrijven en een eenvoudig leesbaar digitaal magazine te maken, inclusief Duitse en Franse vertaling voor partners over de grens. ‘Na die 6 weken is het wachten op het nationale waterprogramma,’ zegt Verstappen. ‘Zodra men dat heeft afgerond, kunnen wij het aan het eind van het jaar het definitieve WBP vaststellen. Volgend jaar treedt het in werking. Dan is het tijd om alle mooie woorden ook waar te maken met z’n allen.’

‘Bewoners willen soms sneller vooruit dan het waterschap’
image

Gerelateerde artikelen

Deel dit artikel