Trots op onze natte natuur

Nederlanders en Belgen kunnen trots zijn op de otter. Waar de otter zich vestigt, is sprake van het herstel van onze natte natuur. Bovendien is de otter, met zijn stevige opmars in Nederland, een internationaal voorbeeld voor herintroductie van soorten in dichtbevolkte landen. Het jaar 2021 is het moment om de terugkeer gezamenlijk te vieren. Het succes van de otter in vooral Noord-Nederland willen we als een lopend vuurtje door de rest van de lage landen laten gaan. Ook in regio’s waar de soort nog niet voorkomt, is het mogelijk en gewenst de otter terug te krijgen. Daarmee herkrijgt het waterrijke ecosysteem de missende schakel in de top van de voedselketen. Dat vraagt om een stevige impuls waarbij overheden en organisaties zijn betrokken. De Zoogdiervereniging heeft daarom 2021 uitgeroepen tot Jaar van de Otter. CaLutra, de werkgroep voor bevers en otters van de Zoogdiervereniging, organiseert dit. Otters nemen vooral in Nederland in aantal toe en in België zijn de eerste dieren gesignaleerd. Helaas is de onnatuurlijke sterfte hoog en de genetische basis te smal. Dat moet verbeteren om blijvend trots te kunnen zijn. Veel is al aangepakt. Al decennia is met succes gewerkt aan een betere waterkwaliteit, met als resultaat een meer gevarieerde visstand. Wegen zijn voorzien van veilige passages; met ottertunnels, loopplanken onder bruggen en in duikers, aangevuld met rasters langs de weg. Natuurherstel in de uiterwaarden via Ruimte voor de Rivieren leverde veel otterhabitat. Gemeente Steenwijkerland heeft in de plattelandsweg de verbinding tussen De Wieden en de Barsbeker-Binnenpolder veiliger gemaakt door op een bekende oversteekplaats een tunnel neer te leggen. Gebruik is al geconstateerd. Waterschappen zijn hier en daar gestart met een gevarieerd beheer van oevers waardoor dekking en een soortenrijkere oeverzone ontstaat. Deze werkwijze willen we aanbevelen, zowel in de planning als bij de aanbesteding. Als een aangepast maaibeheer niet past, is een goed alternatief het laten staan van enkele struiken op plekken waar het waterbeheer niet wordt gehinderd. De provincie Overijssel heeft het maaibeheer van de Linde gewijzigd door jaarlijks maar een kant te maaien. In de Alblasserwaard maait waterschap Rivierenland de oevers van grotere boezems aan beide zijden pleksgewijs. Door dit in de planning op te nemen, is in beide situaties duurzaam dekking en een natuurlijker oeverzone ontstaan. Komende jaren zijn vele gemalen en stuwen aan groot onderhoud of vervanging toe. Een dringend beroep aan alle waterschappen om in planning en ontwerp het veilig passeren van kunstwerken en aanliggende wegen door otters proactief op te nemen.

Elze Polman is werkzaam bij de Zoogdiervereniging. Zij schreef deze column in samenwerking met Hans Bekker en Ellen van Norren.