Nieuwe Besturing Watersysteem

Vijf eilanden met zo’n 7200 kilometer aan watergangen, ruim vijfhonderd geautomatiseerde kunstwerken en acht verschillende technische automatiseringssystemen. Dat was tot voor kort de situatie bij waterschap Hollandse Delta. Met het project Nieuwe Besturing Watersysteem (NBWS) worden deze systemen geüniformeerd. Hierdoor wordt de wateraan- en -afvoer efficiënter georganiseerd en kunnen aanpassingen sneller in het hele gebied worden doorgevoerd. Dat is hard nodig om in te kunnen spelen op de klimaatverandering.

Heemraad Johan van Driel, naast bestuurder ook akkerbouwer in de Hoeksche Waard, kent als geen ander de noodzaak van een goed functionerend watersysteem. ‘Ons werkgebied bestaat voor een groot deel uit landbouwgronden. Voor mij en mijn collega’s is voldoende schoon water van cruciaal belang om ons bedrijf te kunnen laten draaien en brood op de plank te brengen. Maar we hebben ook veel stedelijk gebied, zoals rond Rotterdam-Zuid. Dat is laag liggend terrein en als daar een hoosbui valt, staat het al snel blank. Door het watersysteem digitaal en op afstand te regelen, kun je sneller reageren of zelfs anticiperen op het weer. Bijvoorbeeld door tijdig water weg te pompen of, waar dat nodig is, juist nog even vast te houden.’

‘De uniformering van bestaande installaties wordt in één keer aangepakt’

BOS Met het project Nieuwe Besturing Watersysteem wordt de uniformering van alle bestaande installaties in het gebied van Hollandse Delta in één keer aangepakt. Qua omvang is het project uniek in Nederland: de komende 3 jaar wordt elke dag één kunstwerk omgebouwd. Dat betekent per kunstwerk niet alleen een nieuw ict-systeem, maar ook het opschonen van de oude data en het koppelen aan centrale systemen voor onder meer geografische informatie, onderhoud en beheer en documentmanagement. De voordelen van uniformering zijn groot: de beheerskosten worden lager en de beveiliging van het systeem wordt beter. Ook biedt het nieuwe mogelijkheden waardoor bijvoorbeeld een bemalingsgebied bestaande uit meerdere kunstwerken met één druk op de knop kan worden ingesteld op een bepaald scenario (voormalen, droogte, etcetera). Maar daar stopt het niet bij. Doordat alle installaties straks zijn aangesloten op hetzelfde systeem, wordt het ook mogelijk om een beslissingsondersteunend systeem (BOS) te implementeren. Programmamanager Robert Doetsch licht toe: ‘Het BOS gaat ons bijvoorbeeld adviseren waar en wanneer we het beste kunnen beginnen met water wegpompen of hoe we de stuwen het beste kunnen instellen, afhankelijk van de weersomstandigheden.’ In de loop der tijd komt daar steeds meer artificial intelligence bij kijken. Doetsch: ‘Denk bijvoorbeeld aan digital twin-oplossingen, waarbij een digitale kopie van de werkelijkheid wordt gemaakt. In die kopie kun je experimenteren met verschillende scenario’s en oplossingen. Stel dat er lokaal een flinke regenbui wordt voorspeld, wat gebeurt er dan in de rest van het gebied? Het systeem toont de verschillende maatregelen en test meteen de gevolgen ervan. Vervolgens kies je de gewenste aanpak en die stuur je direct door naar het werkelijke systeem. Maar dit is nu nog toekomstmuziek, hoor. We zijn onderweg en de uniformering en het BOS bieden volop kansen, maar we hebben ook nog een lange weg te gaan.’

Duurzaam De aanleiding voor het project laat zich raden. De gevolgen van klimaatverandering worden steeds zichtbaarder, zowel voor waterkwantiteit als voor waterkwaliteit. Het water wordt steeds warmer en dat heeft invloed op de flora en fauna. In de toekomst kan het BOS ingezet worden om de gevolgen van klimaatverandering af te zwakken, bijvoorbeeld door meer doorstroming te organiseren. Of om in een digitale kopie te oefenen met scenario’s, zodat het waterschap zich beter kan voorbereiden op de nieuwe werkelijkheid. ‘Wat ik persoonlijk heel mooi zou vinden, is dat het systeem ons uiteindelijk helpt om de natuur duurzaam in stand te houden,’ legt heemraad Van Driel uit. Hij geeft een voorbeeld: ‘In een deel van ons gebied stroomt zouter water naar binnen. Dat is niet voor elke natuur goed. Met dit systeem zou je het moment tussen eb en vloed slim kunnen benutten om op het juiste moment zoet water in te laten, zodat deze natuurgebieden ook in droge periodes voldoende water hebben.’