Tekst Harmke Berghuis Beeld Shutterstock

Digitale transformatie?

Mensenwerk

Digitale transformatie, dat is toch dat je van gadgets houdt en alles van computers weet? Nee dus. ‘Het gaat vooral om sociale verandering,’ vertelt Charlotte Contreras León-Dunnink, beleidsadviseur Bestuurlijk-Juridische zaken bij de Unie van Waterschappen. Het is ook niet hetzelfde als digitalisering, vult Helena Jacobi, programmamanager Digitale Transformatie bij wetterskip Fryslân, aan: ‘Je kunt bijvoorbeeld facturen elektronisch maken. Dat is digitaliseren. Een digitale transformatie houdt in dat je de kernprocessen verandert.’

Klinkt dat nog weinig concreet? Jacobi licht het toe met een voorbeeld: ‘Sloten mogen niet zonder vergunning worden gedempt. Daarom rijden er handhavers door ons gebied die controleren op illegale dempingen.’ Dat werkt, maar het kan efficiënter. ‘We onderzoeken of we met satellietbeelden kunnen werken. Dan kun je vanaf de computer zien of er gedempt wordt en of er een vergunning voor is.’ Deze nieuwe techniek brengt een hoop veranderingen met zich mee en precies over dat onderdeel gaat digitale transformatie.

Op orde Contreras León-Dunnink en Jacobi zijn beiden pleitbezorgers van de digitale transformatie. Contreras León-Dunnink: ‘Waterschappen zijn bezig met klimaatadaptatie en de energietransitie. Hoe ga je de doelen voor deze maatschappelijke opgaven bereiken, als je organisatie niet is ingericht op een omgeving die steeds sneller verandert? Als je je data op orde hebt – als je weet welke data er zijn en wat de kwaliteit daarvan is – kun je met behulp van simulaties gericht op doelen sturen.’

‘Met techniek kan zoveel, maar is dat ook wenselijk?’

Wendbaar ‘Waterschappen moeten wendbare organisaties worden die inspelen op ontwikkelingen in de maatschappij,’ vervolgt ze. 'Daarvoor zijn multidisciplinaire teams nodig. Door met anderen samen te werken, schuift je organisatiestructuur op van een hiërarchische piramidevorm naar een netwerkorganisatie.’ Dat levert flexibiliteit en wendbaarheid op. Bij wetterskip Fryslân werkt Jacobi volgens dit netwerkprincipe. Ze begon het netwerk met twee mensen: een collega die zich heeft laten omscholen tot data scientist en een collega met dronefotografie als hobby. ‘Met hen ben ik van start gegaan. We zijn dus echt van onderop gaan bouwen. Nu hebben we een team van zo’n twintig à dertig man.’

Ethische beren Terug naar de illegale slootdempingen. Met satellietbeelden kun je veel meer zien dan dempingen. En dat kan weleens privacygevoelig zijn. Of denk aan big brown data, de informatie die waterschappen uit rioolwater kunnen halen. Bijvoorbeeld om te zien of er in een bepaald gebied een corona-uitbraak is. Contreras León-Dunnink: ‘Daarmee zou je ook informatie over andere ziektes kunnen opsporen. Zoiets heeft ethische consequenties. Met techniek kan zoveel, maar is dat ook wenselijk?’ Contreras León-Dunnink: ‘Dat wil niet zeggen dat je techniek niet kunt inzetten. Waar staan er beren op de weg? Welke beren kun je mitigeren? Zijn er beren waar we omheen kunnen rijden? Een ethische beer betekent in ieder geval niet automatisch dat je die weg niet op kunt, je moet die beer juist onder ogen zien.’

Bekijk ook de handreiking Digitale transformatie van de Unie van Waterschappen

Gerelateerde artikelen

Deel dit artikel