Tekst Jelle van der Meulen Beeld ANP

Van technologie naar ecologie

Bouwstenen voor brak water

Tekst Jelle van der Meulen Beeld ANP

Bouwstenen voor brak water

Over brakke wateren bestaat een groot gebrek aan kennis. Het project Brakke Wateren van Kennisimpuls Waterkwaliteit vult deze kennislacune en biedt het waterschappen een handelingsperspectief.

Brak water, een tussenvorm van zoet en zout water dat voorkomt waar zoet- en zeewater in elkaar overgaan, is lange tijd een ondergeschoven kindje geweest in het waterbeheer. Dat zegt Wouter Quist, strategisch beleidsadviseur bij waterschap Scheldestromen. ‘Het vormt maar een fractie van al het water dat er is in Nederland, waardoor waterschappen er tot voor kort nooit echt hard voor hebben gelopen. Maar ook deze wateren moeten voldoen aan de Kaderrichtlijn Water (KRW). Daarom is meer kennis over brakke wateren hoognodig.’

De Ouderkerkerplas ten zuiden van Ouderkerk aan de Amstel is brak omdat deze erg diep is en zout water van de Noordzee de plas instroomt

Sturen op stikstof Om de kennis over brakke wateren aan te vullen en aan de hand daarvan handelingsperspectief te bieden voor waterschappen, verenigden waterschappers en onderzoekers zich in het project Brakke Wateren van Kennisimpuls Waterkwaliteit. Kennisimpuls Waterkwaliteit is een samenwerkingsverband van rijk, provincies, waterschappen, drinkwaterbedrijven en kennisinstituten om inzicht te krijgen in de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater). 'Niet eerder werd een dergelijk groot ecologisch onderzoek gedaan naar brakke wateren,' zegt Gerben van Geest, projectleider Brakke Wateren en werkzaam bij wateronderzoeksinstituut Deltares. ‘De kennislacune weerhoudt waterschappers ervan om de juiste maatregelen te nemen,’ legt hij uit. ‘De data die het project oplevert vormen bouwsteentjes voor waterschappers om tot ecologische doelstellingen te kunnen komen.’ Deze bouwstenen worden via een zogenoemd Bayesian Belief Network-model ontsloten en ter beschikking gesteld aan waterbeheerders. Deze technologie maakt optimaal gebruik van beschikbare kennis, levert inzicht in de (on)zekerheden van de uitkomst en kan de resultaten op een overzichtelijke en visueel aantrekkelijke wijze presenteren. ‘De grootste behoefte van waterbeheerders is het kennen van de drempelwaarden voor nutriënten in brakke wateren,’ zegt Gertie Arts, aquatisch ecoloog bij Wageningen University & Research. ‘Nutriënten zijn van grote waarde voor primaire organismen in het systeem, zoals waterplanten en algen. We hebben ondervonden dat stikstof in brakke wateren vaker limiterend werkt voor algengroei dan in andere wateren. De drempelwaarde voor fosfaat is in brakke wateren vergelijkbaar of juist hoger. Een belangrijke bevinding is daarom dat waterschappen kunnen sturen op stikstof in plaats van op fosfaat om de kwaliteit van brakke wateren op niveau te houden.’

Handelingsperspectief Deze nutriëntenlast is de eerste belangrijke parameter die de onderzoekers identificeerden. De tweede is het sturen van het zoutgehalte, aldus Van Geest. ‘Dit zijn de belangrijkste stuurknoppen om de ecologische kwaliteit in brakke wateren te behouden of te verbeteren. 'Arts vult aan: ‘De tot nu toe verzamelde kennis vormt een goede aanzet voor verder onderzoek.’ Quist is blij met de resultaten. ‘Dit geeft waterschappen een handelingsperspectief. De kans op verkeerde maatregelen wordt kleiner en de kans op de juiste maatregelen wordt groter. Door het project kunnen we nu de volgende stap gaan zetten.’

Gerelateerde artikelen

Deel dit artikel