Tekst Jelle van der Meulen

Beeld Waterschap Drents Overijsselde Delta

Dynamisch waterbeleid

Beter contact leidt tot beter beleid

‘Iedereen begrijpt dat we het samen moeten doen’

De waterschappen Limburg en Drents Overijsselse Delta betrekken stakeholders uit de regio meer bij besluitvorming over droogte. ‘Zodra je mensen samen aan tafel zet, ontstaat er begrip.’

Voor melkveehouder Jan Philipsen uit Limburg is droogte het grootste natuurlijke probleem waarmee hij te maken krijgt. Het gras groeit minder en zijn bedrijfsvoering moet opnieuw worden doorgerekend. Daarom heeft Philipsen een systeem bedacht waarmee hij ook in droge periodes voldoende water tot zijn beschikking heeft. Met dat systeem van peilgestuurde drainage bewees hij zichzelf én zijn omgeving een grote dienst.

‘Het traditionele drainagesysteem, waarbij water uit de bodem wordt afgevoerd om het grondwaterpeil te verlagen, hebben we omgedraaid,’ legt Philipsen uit. ‘Als het regent raakt mijn grond op een gegeven moment verzadigd, waarna het water via een afvoerbuis weer de sloot in wil. Maar die buis sluit ik simpelweg af met een andere buis, waardoor het water opgeslagen wordt in mijn grond. Zo kan ik zelf het peil in mijn grond controleren.’

‘Er zijn zo veel goede ideeën, maar de vraag is: wat doe je ermee?’

Iedereen denkt mee

Doordat het land van Philipsen aan de rand van natuurgebied De Groote Peel ligt, profiteert de hele regio mee van de controle van het peil. Har Frenken, lid van het dagelijks bestuur van waterschap Limburg, is dan ook verheugd over de innovatie van Philipsen. ‘We hebben dit soort slimme oplossingen nodig,’ legt hij uit. ‘Er zijn zo veel goede ideeën! De vraag is alleen: wat doe je ermee en hoe maak je er beleid van?’

Waterschap Limburg besloot in de droge zomer van 2019 een dynamischer waterbeleid te voeren en riep om die reden het Droogte Interventieteam in het leven. ‘Met dat team hebben we alle belanghebbenden bijeengeroepen, van landbouwers tot natuurorganisaties en gemeenten. Natuurlijk waren er knelpunten, maar als je mensen met elkaar aan tafel zet en ze elkaar in de ogen kijken, ontstaat er al snel begrip. Dan zegt een natuurbeheerder tegen een boer: doe jij dit zus en zo, dan help ik jou weer op een andere manier. Je moet samen de schouders eronder zetten.’

Reuring

Het Droogte Interventieteam kwam met tal van oplossingen om de droogte aan te kunnen pakken en water langer in de systemen vast te houden, van het aanleggen van dijkjes en mobiele stuwplaatsen tot het leggen van zandzakken in kavelslootjes. Daarnaast werden er informatieavonden georganiseerd. ‘Iedereen begrijpt dat we het samen moeten doen,’ zegt Frenken. ‘Het werkt niet om als waterschap allerlei regeltjes op te leggen. Wij nemen een faciliterende rol op ons, maar vervolgens moet het uit de mensen zelf komen. Er is reuring ontstaan, beweging op gang gekomen en nu denkt iedereen mee. Wel moeten we nog meer stappen maken, dus volgend jaar schakelen we gewoon weer een tandje bij.’

Vroegtijdige informatie

Ook waterschap Drents Overijsselse Delta besloot de regio meer bij zijn werkzaamheden te betrekken. Tijdens de droogte van 2018 organiseerde het waterschap twee bijeenkomsten met natuurbeheerders en landbouwers. ‘De boodschap die daaruit kwam was helder: betrokkenen wilden vroegtijdig informatie ontvangen om zich goed op droogte voor te kunnen bereiden,’ vertelt Frank Fokkema, beleidsadviseur hydrologie bij het waterschap. ‘Daar zijn we mee aan de slag gegaan. We hebben een tweewekelijks communiqué uitgestuurd met informatie over de droogtesituatie. Als er zich dan alsnog problemen voordoen, komt een gesprek veel makkelijker op gang.’

Francien Grobbee, actief namens Natuurmonumenten, beaamt het belang van de informatievoorziening. ‘Maar in de droge zomer van 2018 moesten we elkaar nog wel even vinden,’ zegt Grobbee. ‘Natuurmonumenten en de waterschappen hadden nog weinig contact, ondanks het feit dat beide organisaties nauwlettend de droogtesituatie in de gaten hielden. Maar in 2019 kwam iedere twee weken keurig een droogtebericht. Die informatie is voor Natuurmonumenten heel prettig en kan leiden tot beter contact.’

‘Een goede informatievoorziening speelt een sleutelrol bij succesvol waterbeheer’

Gevoel van urgentie

En beter contact kan leiden tot beter beleid. In natuurgebied De Wieden had het trilveen enorm te lijden onder de droge zomer van 2018. ‘Om dit op te lossen zijn we naar het waterschap gestapt,’ vertelt Grobbee. ‘Dat contact heeft ertoe geleid dat er een pilot is opgestart om het waterpeil te verhogen. Voor Natuurmonumenten is het heel belangrijk dat het waterschap hetzelfde gevoel van urgentie deelt. Wanneer we oog hebben voor elkaars belangen, kunnen we tot oplossingen komen. En als je heel het jaar door goed contact hebt, weet je elkaar ook te vinden in tijden van crisis.’

Grondwateragenda

Waterschap Drents Overijsselse Delta is van plan de informatievoorziening de komende jaren verder uit te breiden. ‘Met de regio werken we samen aan een grondwateragenda,’ zegt Fokkema. ‘In samenwerking met partijen rondom het IJsselmeergebied actualiseren we momenteel de waterverdeling van Noord-Nederland.’ Fokkema meent dat juiste informatievoorziening een sleutelrol speelt bij succesvol waterbeheer. In het licht daarvan draagt het waterschap ook bij aan een joint fact finding study voor het IJsselmeergebied, om de verschillende behoeftes rondom de rivier in kaart te brengen en zo veel mogelijk duidelijkheid te creëren. Grobbee ziet ook nog wel mogelijke verbeteringen. ‘Met meer detailinformatie en nog actiever contact kunnen we nog beter werken aan een goed waterbeheer voor iedereen.’

Gerelateerde artikelen

Deel dit artikel