Tekst Dave Schut Beeld ANP Foto
Veen onder water
Voordelen van vernatten
Waterschap Brabantse Delta heeft een beperkt aantal veengebieden in zijn beheersgebied. Maar uit recent onderzoek is gebleken dat juist die een bijdrage kunnen leveren aan de totale CO2-uitstoot van het waterschap. Een voorbeeld is de Westelijke Langstraat, een Natura 2000-gebied tussen Waalwijk en Waspik. Dat herstelmaatregelen die daar zijn genomen zowel de natuur helpen als de CO2-uitstoot verminderen, was te verwachten. Maar in welke mate dat gebeurde, was ook voor Simon Hofstra en Marvin Antens van Brabantse Delta een verrassing.
In de veengebieden van de Westelijke Langstraat is de waterstand omhooggebracht
‘Halverwege de vorige eeuw is de Westelijke Langstraat opnieuw ingericht voor de landbouw,’ vertelt Simon Hofstra, projectmanager bij Brabantse Delta. ‘Daardoor bleef van de rijke natuur weinig over. Vooral door verdroging.’
Waterpeil omhoog Om die reden kwam het waterschap, in samenwerking met de provincie Noord-Brabant, de gemeente Waalwijk en Staatsbosbeheer, in actie. ‘Door vernattingsmaatregelen brachten we de waterstanden omhoog. Bovendien hebben we de voedselrijke bovengrond afgegraven, zodat de oorspronkelijke vegetatie terug kon groeien,’ zegt Hofstra. ‘We creëerden condities waarbinnen de natuur zich optimaal kan ontwikkelen,’ vult omgevingsmanager Marvin Antens zijn collega aan. Antens legt uit hoe die vernatting ongeveer werkt. ‘Er ligt een afwateringskanaal dwars door het gebied. Dat zorgde ervoor dat woningen en landbouwgronden geen overlast hadden wanneer er veel regen viel. Maar nu hebben wij het waterpeil in dat kanaal dus juist omhooggebracht. Zo blijft het water liggen. En dat werkt. Planten die al tientallen jaren waren verdwenen, komen ineens weer terug.’
‘Met de nieuwe
inrichting besparen
we 1.700 ton CO2 per jaar’
En er is een tweede effect. Hofstra: ‘Door het hogere peil blijft het veen onder water. Daardoor oxideert het niet meer. Wat blijkt: met de nieuwe inrichting besparen we 1.700 ton CO2 per jaar. Dat kun je vergelijken met een passagier die ruim 13.000 keer heen en weer vliegt tussen Amsterdam en Londen.’ Antens: ‘Dat is natuurlijk een supermooie bijvangst.’ Hofstra: ‘Ja, dit is echt een win-winsituatie.’
Overlast beperken Gemakkelijk was het echter niet. ‘De vernatting vond ook plaats op plekken waar mensen wonen en werken,’ zegt Antens. ‘Het water in de sloten kwam omhoog, en overlast bij mensen in de tuin wil je voorkomen. Toch konden de meeste inwoners zich in het grotere doel van natuurontwikkeling wel vinden.’ Bij tientallen mensen heeft het waterschap maatregelen uitgevoerd om overlast te voorkomen. Antens: ‘Zoals het ophogen van de tuin of de aanleg van drainage om het huis. We hebben ook iets teruggedaan. Als ze hun vijver dichtgegooid wilden hebben, of extra grond nodig hadden, dat soort kleine dingen, dan deden we dat erbij. Uiteindelijk is iedereen best tevreden, denken we. Het is in meerdere opzichten een bijzonder project geweest.’