13/24
  • Pages
  • Editions
01 Inhoud
02 Hoofdredactioneel commentaar
03 Voordelen van vernatten
04 Waterkracht: Toiletpapier wordt fietspad
05 Meelopen met... Joost Bekkers en Bart Rommens
06 Terugblik verkiezingen
07 Klimaatbestendige bouwregels
08 Interview Fien Snelting en Remco Bosma
09 Kleine stapjes naar klimaatneutrale toekomst
10 In beeld
11 GMB
12 Bagger circulair alternatief cement
13 KCAO
14 Aanpak die werkt
15 Normec
16 Waterschappen willen van broeikasgas af
17 Kamerleden aan het woord
18 Otteradvies aan waterschappen
19 Column Hans van den Heuvel
20 Proeftuin Kerschoten
21 Innovatieve projecten
22 WDOD heeft wind mee
23 NWB Bank
24 Colofon

Tekst Maurits van den Toorn Beeld Shutterstock

Praktisch op weg naar klimaatneutraliteit

Circulair samen

Waterschappen beheren veel objecten oftewel assets, zoals rwzi’s, persleidingen, gemalen, beschoeiingen en waterkeringen. Die bevatten een grote voorraad aan bijbehorende materialen en verbruiken er ook veel tijdens het beheer, aanpassing en/of vernieuwing. Het streven is om deze assets circulair te beheren. Dat wordt gedaan door middel van klimaatneutraal en circulair assetmanagement en opdrachtgeverschap (KCAO).

Werk aan assets van waterschappen dient emissieloos te worden uitgevoerd

STOWA heeft onderzoek gedaan naar de bouwmaterialen in de assets van zes waterschappen (Delfland, Hollands Noorderkwartier, Noorderzijlvest, Vallei en Veluwe, Amstel, Gooi en Vecht en Zuiderzeeland). Daardoor is duidelijk geworden hoeveel materialen er met de objecten gemoeid zijn en wat de bijkomende milieueffecten daarvan zijn. Met die kennis zullen de waterschappen en hun ketenpartners de komende jaren op duurzame wijze aan hun dijken, watersystemen en installaties werken. Het ontwerpen, bouwen en aanleggen, het onderhoud en de verwijdering gebeuren in de nabije toekomst op basis van klimaatneutraal en circulair assetmanagement (KCAO).

‘Welke maatregelen hebben impact op klimaat en grondstoffengebruik?’

Einddoelen Achtergrond van het KCAO zijn het Klimaatakkoord en het Grondstoffenakkoord, met tussen- en einddoelen in 2030 en 2050. Alle waterschappen onderschrijven de beleidsdoelen in deze akkoorden. ‘Ze kunnen met het STOWA-onderzoek nu nog gerichter aan de slag,’ vertelt Evert Swart, die als adviseur duurzaam opdrachtgeverschap het proces vanuit het KCAO-kernteam mede begeleidt en al decennia in de waterschapswereld werkt. ‘Het onderzoek maakt immers duidelijk welke maatregelen de meeste impact hebben op klimaat en grondstoffengebruik. Met circulair assetmanagement gaan we dat systematischer aanpakken en praktischer vormgeven.’

Uitdagingen Bij alle objecten hebben de water­schappen ‘circulaire en klimaat­neutrale uitdagingen,’ zoals Swart het noemt. ‘KCAO maakt de tot dusverre soms wat abstracte beleidsuitdagingen concreet. Een simpel en al lang bekend voorbeeld is de overgang van auto’s en graaf- machines die diesel gebruiken naar emissieloze voertuigen en werktuigen, maar straks is ook veel concreter uitgewerkt hoe je een compleet gemaal op een realistische manier circulair en klimaatneutraal kunt bouwen en beheren. Deze concretiserings­slag kunnen we als waterschappen het beste samen doen.’ ‘Door kennis te delen en door eenduidig­heid na te streven kunnen we als waterschappen op een vergelijkbare manier onze taken realiseren. Die eenduidigheid maakt ook het samenspel tussen de markt en de waterschappen effectief en (kosten)efficiënt.’

Uitkomsten vertalen De ambities en de opdracht zijn duidelijk. Om de uitkomsten van het onderzoek te vertalen naar de praktijk zijn vijf werkgroepen gevormd, elk met begeleiding van een ingenieursbureau. Elke werkgroep kijkt naar één specifiek object waarmee de waterschappen impact kunnen maken. Dat zijn waterkeringen, transportleidingen, gemalen, rwzi’s en oeverconstructies. Swart: ‘In die werkgroepen en bijhorende stuurgroepen zitten bij elkaar ongeveer honderd ervaren waterschapscollega’s, terwijl er een “buitenring” is van nog eens tweehonderd vakmensen die het proces actief volgen. Via LinkedIn en een nieuwsmail houden we iedereen op de hoogte. Het streven is dat de werkgroepen in de loop van de zomer met hun rapporten komen.’ Het is niet alleen een kwestie van techniek. Swart: ‘Bij elke werkgroep is ook een stuurgroep die naar inbedding kijkt in het opdrachtgeverschap, want degenen die erover gaan moeten ook weten waarom ze het doen en hoe een en ander het best kan worden ingebed in de programmering en planning en control cyclus van de afzonderlijke waterschappen.’ ‘Er is al veel kennis en ervaring via voorbeeldprojecten beschikbaar, het gaat er nu om dat we die kennis bundelen en het kaf van het koren scheiden. Anders gezegd: de juiste innovaties hebben we al grotendeels, het is nu een kwestie van opschalen en ermee aan de slag gaan.’

‘We hebben ruimte nodig om onderweg te leren van de ervaringen’

Koers Daarmee is het niet klaar, het is een continu proces. Circulair asset­management is een transitie. Bovendien worden door opschaling dingen die nu nog duur zijn goedkoper. Swart: ‘Alle waterschappen hebben zich aan het proces gecommitteerd. Critici zullen dat misschien te vrijblijvend vinden, maar het glas is wat mij betreft echt halfvol. Je kunt zo’n proces als dit niet vastleggen in wet- en regelgeving omdat het voor een belangrijk deel maatwerk is. We hebben ruimte nodig om onderweg te leren van de ervaringen.’ Bovendien is het verloop ervan afhankelijk van de context waarin een waterschap opereert, sommige maatregelen zijn bij de een effectiever dan bij de ander. Dit is echt majeur, het gaat over veel geld en over de koers die we als waterschappen de komende jaren inzetten.’

Gerelateerde artikelen

Dijkgraven aan het woord Geef stem aan toekomstige generaties
Hoofdredactioneel commentaar Hoe voelt een waterschap?
Infographic Waterschaps­­- verkiezingen
Laat 'prachtig dier' in ruimte zwemmen Otteradvies aan waterschappen

Deel dit artikel

◂ Inhoud