Tekst Bas Nieuwenhuijsen Beeld Hoogheemraadschap van Delfland
Delfland gaat voor de (milieu)winst
Cement is bagger
Waterschappen gebruiken veel beton, bijvoorbeeld in gemalen en rioolwaterzuiveringsinstallaties. Het cement dat voor betonproductie wordt gebruikt is een primaire, niet hernieuwbare grondstof. Bagger lijkt een circulair alternatief te bieden voor cement. Het hoogheemraadschap van Delfland onderzoekt de mogelijkheden.
Van kleimineralen in slib kun je poeder maken en als bindmiddel in beton gebruiken, als vervanger van cement
‘De technische haalbaarheid is al onderzocht door de gemeente Rotterdam en dat ziet er veelbelovend uit,’ vertelt ingenieur Janiek Baarends, implementatiemanager Duurzaam Circulair bij Delfland. ‘We gaan nu de schaalbaarheid onderzoeken, samen met de gemeente Rotterdam, het havenbedrijf Rotterdam en waterschap Hollandse Delta.’ Het onderzoek zal waarschijnlijk eind dit jaar afgerond zijn.
‘We zijn niet van plan zelf beton te produceren’
Calcineren Delfland wil in 2050 volledig circulair zijn. Beton speelt daarbij een belangrijke rol. Baarends: ‘Uit een onderzoek van STOWA blijkt dat beton 80 procent uitmaakt van alle materialen die we gebruiken. Dat is een flink deel van onze CO2-footprint. Daarnaast hebben we veel baggerslib, zo’n 100.000 kubieke meter per jaar. Dat is nu een reststroom, die afgevoerd wordt. Dat kost ons nu nog veel geld. Door nat baggerslib te calcineren, dat wil zeggen te verhitten met veel zuurstof erbij, krijg je verschillende fracties, die je mogelijk kunt hergebruiken. Je kunt bijvoorbeeld het zand uit de bagger halen en voor keringen gebruiken of verkopen. En de kleimineralen in het slib vormen bij calcinatie plakkaten, waarvan je poeder kunt maken en als bindmiddel in beton gebruiken, als vervanger van cement.’ ‘We gaan nu eerst verschillende baggermonsters nemen en de samenstelling bekijken,’ gaat Baarends verder. ‘De hoeveelheid klei in de bagger is belangrijk. Vervolgens ontwikkelen we vijf betonrecepten met verschillende toevoegingen. Van elk recept maken we 40 liter, die we testen op eigenschappen. Van de beste mix maken we 80 liter die we verder testen, ook op duurzaamheid. In een mogelijke vervolgfase, wanneer dit onderzoek succesvol is, doen we een praktijktest en bouwen we iets van het beton, een brug bijvoorbeeld. Als de resultaten goed zijn, publiceren we het beste recept.’
Financiële kant Delfland is niet van plan zelf beton te gaan produceren. Baarends: ‘We kunnen wel in aanbestedingen als voorwaarde stellen dat ons recept wordt gebruikt. De betonproducent heeft dan onze bagger nodig. De calcinatie van de bagger heeft dus ook een financiële kant: in plaats van betalen voor het afvoeren ervan, kunnen we ermee verdienen door het als bron van grondstof te gebruiken.’ Maar het belangrijkst vindt Baarends toch de milieuwinst. ‘We zetten er een belangrijke stap mee op weg naar volledige circulariteit en klimaatneutraliteit, want de productie van portlandcement is wereldwijd verantwoordelijk voor 8 procent van de CO2-uitstoot. En je kunt ook verontreinigingen als PFAS uit de bagger halen en vernietigen.’
