Tekst Bas Nieuwenhuijsen Beeld Shutterstock

Bestuursakkoord Water

‘In de regio’s gebeurt het echte werk’

Een onvervalst succesverhaal is het Bestuursakkoord Water (BAW), dat eind dit jaar afloopt. De beoogde besparing is ruimschoots gehaald, en dankzij intensieve(re) samenwerking tussen gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven zijn er meer successen te vieren.

Door het BAW is een structurele bezuiniging van 550 miljoen euro gerealiseerd

‘Toen we in 2011 begonnen was de opdracht een flinke besparing op toekomstige kosten te realiseren’, zegt Hein van Stokkom, voormalig secretaris-directeur van waterschap Brabantse Delta en vanaf het prille begin bij het BAW betrokken. ‘Uit onderzoek bleek dat vanaf 2020 jaarlijks 380 miljoen euro kon worden bespaard door betere samenwerking tussen gemeenten en waterschappen, en door de samenwerking met de drinkwaterbedrijven 70 miljoen euro. Dat is ruimschoots gehaald; er is een structurele bezuiniging van 550 miljoen euro gerealiseerd.’ ‘Maar we wilden meer bereiken dan een bezuiniging,’ vertelt Gert Dekker, voormalig medewerker van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en lid van het kernteam van het BAW. ‘We wilden ook de personele kwetsbaarheid verminderen en de kwaliteit van de dienstverlening en investeringsbeslissingen verhogen.’ Om alle doelen te bereiken, stimuleerde het kernteam structureel overleg op regionaal niveau. In de regio’s komen de opgaven samen, maar overleg was vrijblijvend. ‘Voor de vorming van die regio’s waren de rioleringsstelsels uitgangspunt,’ zegt Van Stokkom, ‘want die vormen al een geheel. Zo kwamen we op ongeveer zestig regio’s, met bestuurlijke trekkers en ambtelijke ondersteuning.’ Dekker: ‘De regio’s hebben zelf de eigen doelen geformuleerd. Als kernteam brachten wij jaarlijks de voortgang en het resultaat in beeld. Zonder oordeel, de regio’s waren zelf verantwoordelijk.’

Twente

Via het Twents waternet (veertien gemeenten en waterschap Vechtstromen) werd een besparing gerealiseerd van 14 miljoen euro, onder meer door slim samen te werken. Zo ontwikkelden de partners gezamenlijke communicatiestrategieën rond het afkoppelen van hemelwaterafvoer en grondwateroverlast. Ook werd gezamenlijk een tool aangeschaft om de neerslag te volgen. Bedrijven en hogeschool Saxion zijn betrokken bij het Water Experiment Center Twente, een bundeling van kennis en innovatie. Bedrijven kunnen hier hun nieuwe technologie levensecht testen, studenten kunnen er leren en afstuderen.

Eén overheid In 2014 concludeerde een visitatiecommissie onder leiding van oud-minister Karla Peijs dat de beoogde bezuinigingen haalbaar waren. Dekker: ‘De visitatie was een prikkel om strakkere afspraken te maken.’ Van Stokkom: ‘Als je de kans hebt om goedkoper en beter te werken, waarom zou je dat dan niet doen? Het is ook gelukt, dat zie je terug in de tarieven, die omlaag zijn gegaan.’ De intensievere samenwerking had meer voordelen. ‘Kleine gemeenten hebben beperkte capaciteit om zich met riolering bezig te houden. Eén medewerker heeft niet alle kennis in huis en als die ziek is, is er een probleem. Dat wordt nu in de regio opgevangen door kennis te delen en elkaar te helpen.’ Het BAW eindigt dit jaar, maar Dekker en Van Stokkom verwachten niet dat de regionale samenwerking daaronder zal lijden. ‘Het past in het streven naar één overheid,’ zegt Dekker. Van Stokkom: ‘Het waaiert vanzelf uit, denk bijvoorbeeld aan een onderwerp als klimaatadaptatie. In de regio’s gebeurt het echte werk, ze zijn de kern van dit succes.’

Vallei en Veluwe

Het BAW heeft mede geleid tot de vorming van een gemeenschappelijke uitvoeringsorganisatie voor het meten en monitoren in de afvalwaterketen in de regio Platform Water Vallei en Eem, één van de werkregio’s binnen waterschap Vallei en Veluwe. De zestien gemeenten en het waterschap hebben gezamenlijk specialisten aangenomen om de taken uit te voeren. Er zijn minder mensen nodig en de professionaliteit is verbeterd. Deze eerste gemeenschappelijke uitvoeringsorganisatie heeft inmiddels navolging gekregen, doordat de onderliggende overeenkomsten tussen waterschap en gemeenten zijn gedeeld met andere regio’s in Nederland.

Gerelateerde artikelen

Deel dit artikel